Phe ủng hộ tổng thống Donald Trump thường xuyên chỉ trích chế độ ăn của người Mỹ: quá nhiều đường, thực phẩm chế biến sẵn và phẩm màu nhân tạo. Tuy nhiên, điều họ không nói đến là số người Mỹ thiếu thức ăn — dù có lành mạnh hay không — đang ngày càng tăng. Và nếu đảng Cộng hòa đạt được mục tiêu của họ, con số đó nhiều khả năng sẽ còn tăng thêm.

Hiện chưa rõ chi tiết kế hoạch cắt giảm chương trình Hỗ trợ Dinh dưỡng Bổ sung (SNAP), nhưng ý định đã rất rõ ràng: thu hẹp phạm vi chương trình, giảm mức trợ cấp cho những người còn đủ điều kiện và để các bang tự chịu trách nhiệm.

Các đề xuất trong dự luật “One Big Beautiful Bill Act” bao gồm nhiều hình thức cắt giảm: tăng yêu cầu về lao động, xóa bỏ một chương trình giáo dục dinh dưỡng lớn, cấm người nhập cư hợp pháp tham gia chương trình, và đặc biệt là đẩy một phần chi phí từ ngân sách liên bang sang các bang vốn đã thâm hụt ngân sách. Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson khẳng định các thay đổi này là nhằm giảm gian lận và lãng phí, chứ không phải cắt giảm SNAP. Tuy nhiên, thật khó để khẳng định điều đó khi các biện pháp được đề xuất đều mang tính cắt giảm rõ rệt.

SNAP, ban đầu là chương trình thí điểm dưới thời tổng thống Franklin D. Roosevelt trước khi được đưa vào hoạt động chính thức vào năm 1964, là một mạng lưới an sinh cơ bản. Các tổ chức chống đói nghèo nhận định chương trình này không chỉ cần thiết mà còn quá thiếu so với nhu cầu thực tế hiện nay.

Trong năm 2024, hơn 40 triệu người Mỹ — tương đương 12% dân số — nhận trợ cấp từ SNAP, theo trung tâm Ưu tiên Ngân sách và Chính sách (CBPP). Mỗi người nhận trung bình khoảng 6 USD mỗi ngày, tương đương 200 đô la mỗi tháng. Mức hỗ trợ tuy không lớn nhưng mang ý nghĩa sống còn với nhiều gia đình. Ngay cả khoản cắt giảm nhỏ nhất cũng có thể khiến một gia đình chỉ còn đủ tiền mua đồ ăn cho trẻ em, còn người lớn thì phải nhịn. Điều này không hiếm gặp, nhất là khi giá thực phẩm tiếp tục tăng. CBPP ước tính có hơn 2 triệu trẻ em sẽ bị cắt giảm trợ cấp nếu Hạ viện thông qua kế hoạch. Tổ chức này gọi đây là “đợt cắt giảm SNAP nặng nhất trong lịch sử”.

Việc tham gia SNAP, trước đây gọi là tem phiếu thực phẩm, không phụ thuộc vào yếu tố chính trị. Người nhận có thể đến từ cả các bang bầu cho đảng Dân chủ lẫn Cộng hòa. Yếu tố quyết định là thu nhập. Các bang có thể điều chỉnh ngưỡng phù hợp với chi phí sinh hoạt, nhưng điều kiện cơ bản vẫn là thu nhập ròng của hộ gia đình không vượt quá 100% ngưỡng nghèo liên bang.

Tại các khu vực bầu cho ứng viên đảng Dân chủ năm 2024, trung bình 13% hộ gia đình sử dụng SNAP, theo tính toán của Bloomberg Businessweek từ dữ liệu của cục Thống kê Dân số Hoa Kỳ và tổ chức FRAC. Với các khu vực ủng hộ đảng Cộng hòa, tỉ lệ này là 11%. Chênh lệch không lớn. FRAC lưu ý rằng các con số đó vẫn chưa phản ánh đầy đủ thực tế, chẳng hạn tại Mississippi — bang có tỉ lệ nghèo cao nhưng nhiều người đủ điều kiện lại không tham gia. Điều này đồng nghĩa một số người có thể bị mất quyền lợi mà họ chưa từng nhận, nên không được tính vào thống kê.

Tuy vậy, thái độ đối với SNAP lại bị chia rẽ rõ rệt theo đảng phái. Động lực muốn loại bỏ chương trình chủ yếu đến từ một phía, bất chấp việc nhiều cử tri của họ đang hưởng lợi. Ví dụ, tại khu vực bầu cử số 26 của bang Florida, nơi ông Trump thắng áp đảo với 67% phiếu năm 2024, có gần 24% hộ gia đình đang nhận SNAP, theo FRAC. Dù vậy, hạ nghị sĩ Mario Diaz-Balart — đại diện khu vực này — vẫn bỏ phiếu ủng hộ dự luật với đầy đủ các điều khoản cắt giảm. Ông không phản hồi câu hỏi từ Businessweek về kế hoạch hỗ trợ người dân sau khi trợ cấp bị cắt. Nhưng khi 65.000 hộ gia đình tại địa phương nhận ra họ có thể mất nguồn thực phẩm chính, hình ảnh biểu tượng trong nhiệm kỳ trước của ông Trump — con báo ăn mặt người — có thể sẽ quay lại ám ảnh họ.

Các tổ chức chống đói nghèo đang cực kỳ lo ngại và không có giải pháp thần kỳ nào để lấp đầy khoảng trống sắp tới. Theo mạng lưới ngân hàng thực phẩm Feeding America, cứ mỗi bữa ăn do họ cung cấp, SNAP cung cấp đến chín bữa ăn. Các ngân hàng thực phẩm ghi nhận nhu cầu tăng mạnh và tình hình sẽ còn nghiêm trọng hơn nếu người dân có ít trợ cấp hơn để mua thức ăn tại siêu thị.

Tại bang Florida — nơi ông Trump sinh sống — gần 3 triệu người, tương đương 13% dân số, nhận SNAP trong năm 2024. Các nhóm dễ tổn thương như cựu chiến binh và người cao tuổi có thu nhập cố định khiến Robin Safley, giám đốc Feeding Florida, đặc biệt lo lắng.

“Rất khó để lên kế hoạch trong môi trường bất ổn như thế này,” bà nói. Cindy Huddleston, chuyên gia cao cấp tại viện Chính sách Florida, cảnh báo việc loại người nhập cư hợp pháp khỏi chương trình sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến bang này. Richard LeBer, chủ tịch ngân hàng thực phẩm Harry Chapin tại Tây Nam Florida — nơi bao gồm một phần khu vực bầu cử số 26 — cho biết tổ chức của ông bị quá tải từ lâu. Họ đang phân phát lượng thực phẩm nhiều hơn khoảng 70% so với trước đại dịch, và nhu cầu vẫn tiếp tục tăng trong vài tháng gần đây.

Tình hình càng trở nên tồi tệ hơn khi bộ Nông nghiệp Mỹ đầu năm nay hủy chương trình Hỗ trợ Mua thực phẩm Địa phương (LFPA), vốn kết nối nông dân với các ngân hàng thực phẩm và trường học tại địa phương. Khi các chương trình chính phủ bị cắt giảm, các tổ chức thiện nguyện không thể bù đắp đầy đủ phần thiếu hụt.

“Trông đợi các tổ chức khác gánh vác toàn bộ phần thiếu hụt là điều rất khó khăn,” LeBer nói. Nhiều tổ chức cũng cảnh báo rằng việc cắt giảm không chỉ ảnh hưởng đến người nhận SNAP mà còn tác động đến các cửa hàng chấp nhận thanh toán, nhân viên của họ, nông dân và toàn bộ chuỗi cung ứng thực phẩm. Nếu chi phí cho các bang quá cao, một số bang có thể sẽ rút khỏi chương trình SNAP hoàn toàn, theo văn phòng Ngân sách Quốc hội (CBO).

Tại bang West Virginia — nơi khoảng 16% dân số nhận SNAP — giám đốc ngân hàng thực phẩm Facing Hunger, bà Cynthia Kirkhart, bức xúc trước việc chấm dứt chương trình giáo dục dinh dưỡng cho các hộ thu nhập thấp. Bà gọi đây là chương trình phù hợp nhất với khẩu hiệu “Làm nước Mỹ khỏe mạnh trở lại”. Jerold Mande, cựu quan chức USDA và hiện là CEO của tổ chức Nourish Science, gọi SNAP-Ed là “chương trình Làm nước Mỹ khỏe mạnh trở lại thế hệ đầu” và cho rằng việc xóa bỏ là “gây sốc”.

Việc cắt giảm lợi ích với chính cử tri của mình không phải là bước đi khôn ngoan trong mùa bầu cử. Có thể vì thế mà kế hoạch đẩy gánh nặng chi phí về các bang sẽ chưa được triển khai trước bầu cử giữa kỳ, theo Gina Plata-Nino — người đứng đầu chương trình SNAP tại FRAC. “Đây là một nước đi rất có tính toán,” bà nói. Tuy nhiên, một số biện pháp khác sẽ có hiệu lực sớm hơn nhiều: theo dự luật tại Hạ viện và Thượng viện, SNAP-Ed sẽ bị xóa bỏ chỉ trong vài tháng tới.

Văn phòng Thượng nghị sĩ bang Minnesota Amy Klobuchar — thành viên đảng Dân chủ và là lãnh đạo cấp cao trong ủy ban Nông nghiệp Thượng viện — trích dẫn ước tính của CBO rằng dự luật sẽ buộc các bang gánh thêm khoảng 40 tỉ USD. Tại họp báo ngày 25.6, Thống đốc bang Kansas Laura Kelly — cũng là thành viên đảng Dân chủ — cảnh báo tác động của kế hoạch đến ngân sách bang: “Chúng tôi không có tiền.”

Hy vọng lớn nhất cho SNAP hiện nay có thể đến từ một số cựu thống đốc đảng Cộng hòa, những người hiểu rõ rủi ro sắp tới. “Tôi thực sự mong là chúng ta sẽ không đi theo hướng đó,” Thượng nghị sĩ Jim Justice của West Virginia nói với Politico. Cùng chung quan điểm còn có thượng nghị sĩ Mike Rounds của South Dakota, thượng nghị sĩ Tommy Tuberville của Alabama — người đang tranh cử chức thống đốc.

“Bất kỳ ai làm trong bộ máy của bang cũng sẽ lo lắng về điều này,” ông nói. “Tôi không biết liệu chúng tôi có đủ khả năng chi trả hay không.” Có lẽ họ nên thúc đẩy một điều khoản miễn trừ như điều khoản vừa được bổ sung cuối tuần qua nhằm thuyết phục thượng nghị sĩ Lisa Murkowski của Alaska — điều khoản giúp bang này không phải chia sẻ chi phí trợ cấp SNAP, theo New York Times.

Tại West Virginia, bà Kirkhart cho biết đang kêu gọi người dân gọi điện cho các nghị sĩ trước khi quá muộn. “Tôi thực sự mong đến một lúc nào đó, các đại diện của chúng tôi sẽ nhìn thấy chúng tôi, lắng nghe chúng tôi, cho chúng tôi một cơ hội,” bà nói. “Bởi chính những người dân này đã bầu cho họ.”

Khi được Businessweek liên hệ, thống đốc bang West Virginia Patrick Morrisey cho biết SNAP sẽ hoạt động hiệu quả hơn nếu các bang tiếp quản. “Bất kể Quốc hội quyết định ra sao, thống đốc sẽ nỗ lực bảo vệ quyền lợi SNAP cho người dân bang West Virginia,” theo người phát ngôn Drew Galang.

Bà Kirkhart khẳng định sẵn sàng hợp tác với thống đốc. Tuy nhiên, trong bối cảnh nhu cầu tăng cao và nguồn lực từ chính phủ còn bất định, ngân hàng thực phẩm của bà có thể rơi vào thế khó. “Tôi không nói là chúng tôi sẽ không có thực phẩm,” bà nói. “Tôi chỉ nói là chúng tôi sẽ không có đủ cho tất cả mọi người.”