Làn sóng các công ty niêm yết chuyển đổi thành “kho bạc tiền số” để gom Bitcoin và altcoin đang nóng đến mức, ngay cả các lãnh đạo đứng sau những thương vụ này cũng phải lên tiếng cảnh báo về nguy cơ bán tháo khiến thị trường lao dốc.

Theo công ty tư vấn Architect Partners, các công ty gọi là “kho bạc tiền số” (Digital-Asset Treasury, hay DAT) đã công bố kế hoạch huy động tổng cộng 79 tỉ USD trong năm 2025 chỉ để mua Bitcoin. Tuy nhiên, chính xu hướng mở rộng sang các loại altcoin vốn hóa nhỏ, cùng với số lượng thương vụ tăng vọt, đang khiến thị trường đứng ngồi không yên.

Dù làn sóng DAT đã góp phần giúp altcoin phục hồi từ mức đáy hồi tháng 4, nhiều chuyên gia cảnh báo giá có thể đảo chiều mạnh nếu một số tổ chức buộc phải bán tháo. Theo các giám đốc, một cú sập cổ phiếu khiến giá trị DAT thấp hơn đáng kể so với lượng tài sản tiền số họ nắm giữ có thể là chất xúc tác cho làn sóng bán tháo.

“Tôi nghĩ sự sụp đổ của một DAT lớn sẽ là hiệu ứng domino chấm dứt chu kỳ tăng giá hiện tại,” Akshat Vaidya, người đứng đầu văn phòng gia đình Maelstrom của nhà đồng sáng lập BitMEX Arthur Hayes, nhận định. Ông cho biết vẫn nhận 5–10 lời mời đầu tư mỗi tuần từ các DAT mới.

Các công ty DAT đã lên kế hoạch huy động khoảng 25 tỉ USD để mua altcoin trong năm nay, từ Ether đến Solana và TON, theo ước tính của Architect Partners.

Bitcoin vẫn được bảo vệ

Hiện chưa có dấu hiệu nào cho thấy các DAT buộc phải bán tháo tài sản số vì áp lực tài chính. Tuy nhiên, cổ phiếu của nhiều DAT lớn đã lao dốc. Metaplanet, một công ty điều hành khách sạn tại Nhật Bản, đã mua 2 tỉ USD Bitcoin nhưng hiện giảm khoảng 50% so với đỉnh giữa tháng 6. Upexi, công ty chuyển hướng sang mua Solana và được Maelstrom đầu tư, mất khoảng hai phần ba giá trị thị trường kể từ cuối tháng 4.

Bitcoin ít bị ảnh hưởng hơn vì có độ biến động thấp hơn và thanh khoản tốt hơn altcoin. Thêm vào đó, công ty tiên phong MicroStrategy của Michael Saylor, đơn vị đang nắm giữ khoảng 70 tỉ USD Bitcoin, vẫn chưa bán ra một đồng nào suốt năm năm qua.

Trong khi đó, một số lãnh đạo kỳ cựu trong ngành lại tỏ ra không mấy lạc quan với làn sóng DAT mới. Giám đốc điều hành Galaxy Digital, Michael Novogratz, nhận định hôm thứ Ba (5.8) rằng làn sóng DAT có thể đã đạt đỉnh và những người đến sau “sẽ khó mà sống nổi”.

Altcoin vốn nổi tiếng là biến động mạnh, tạo nguy cơ xảy ra vòng xoáy bán tháo. Từ đầu năm đến nay, chỉ số altcoin đã trải qua ba chu kỳ tăng hoặc giảm hơn 55%, và hiện đã giảm khoảng 15% so với mức đỉnh ngày 22.7.

Phân tích của Architect Partners đối với khoảng 30 công ty mua nhiều loại token khác nhau cho thấy mức sinh lời trung vị chỉ là 3% kể từ khi công bố chiến lược chuyển hướng sang tiền số. Tuy nhiên, nếu loại trừ cú tăng giá trong ngày công bố, mức sinh lời trung bình giảm xuống còn âm 11%.

Một chỉ số được giới theo dõi thị trường đặc biệt quan tâm là tỉ lệ giá trị doanh nghiệp so với quy mô tài sản số mà DAT nắm giữ, gọi là mNAV. Theo Evgeny Gaevoy, CEO của công ty tạo lập thị trường Wintermute, rủi ro chính là khi mNAV của các DAT suy yếu xuống dưới 1, họ có thể buộc phải bán token để cứu vãn tình hình.

Theo trang web chính thức, mNAV của Metaplanet hiện là 2,39, còn của Upexi là 1,7.

“Tôi cho rằng nếu thị trường altcoin bước vào chu kỳ giảm, các altcoin nằm trong kho bạc của các DAT sẽ bị ảnh hưởng nặng nề nhất,” Gaevoy nói. Wintermute hiện đã đầu tư vào “vài” DAT nhưng các thương vụ này chưa được công bố.

“Tay trong” tranh thủ chốt lời

Vaidya cho biết các ngân hàng đầu tư đang đẩy mạnh số lượng thương vụ DAT để tối đa hóa phí tư vấn, bất chấp chất lượng của dự án. Một số thương vụ còn bị nghi ngờ có dấu hiệu “tay trong” mua trước cổ phiếu và token rồi bán ra ngay sau khi công bố chiến lược đầu tư tiền số.

Nhiều cổ phiếu DAT đã lao dốc sau khi công ty nộp hồ sơ đăng ký phát hành cổ phiếu, cho phép tay trong bán cổ phần ra.

Evgeny Gokhberg, người sáng lập quỹ Re7 Capital đang hợp tác với công ty tài chính World Liberty Financial có liên hệ với gia đình ông Trump, cho biết ông tránh đầu tư vào các DAT, một phần vì “không có lý do gì để những công ty đó giao dịch ở mức cao hơn NAV, trừ khi có chiến lược tạo lợi suất rõ ràng cho tài sản họ nắm giữ, điều mà rất ít DAT hiện có.”

Ông nhận định rằng những nhà đầu tư đổ tiền vào DAT có thể chỉ đang đánh cược vào sự phấn khích ngắn hạn của thị trường. “Nhưng nếu đáp chuyến tàu này quá trễ, họ có thể bị mắc kẹt với mức chiết khấu sâu và không có lợi suất để bù đắp.”

— Với sự hỗ trợ của Anna Irrera và Sidhartha Shukla