Thương mại của Trung Quốc với thế giới vẫn nằm trong phạm vi hợp lý và nước này không tìm cách thống trị thị trường toàn cầu, một quan chức cấp cao cho biết, đồng thời dẫn số liệu cho thấy tiêu dùng nội địa đang là động lực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

“Phần lớn sản xuất của Trung Quốc là nhằm đáp ứng nhu cầu trong nước,” Thứ trưởng Tài chính Liao Min (Liao Min) nói trong một cuộc phỏng vấn hôm thứ Sáu gần Durban, Nam Phi, nơi ông tham dự hội nghị của các nhà hoạch định chính sách Nhóm G20. “Khi có nhu cầu từ nước ngoài, Trung Quốc sẽ xuất khẩu phù hợp. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là Trung Quốc đang cố gắng thống trị mọi thị trường.”

Ông Liao cũng ca ngợi số liệu tăng trưởng GDP mới nhất của Trung Quốc là một đóng góp tích cực cho nền kinh tế toàn cầu trong thời điểm then chốt. Các nhà kinh tế đã hạ dự báo tăng trưởng toàn cầu năm nay do làn sóng tăng thuế quan từ Tổng thống Mỹ Donald Trump. Số liệu trong tuần này cho thấy kinh tế Trung Quốc tăng 5,3% trong nửa đầu năm, “phù hợp với kỳ vọng,” ông Liao nói.

“Điều chắc chắn và ổn định mà Trung Quốc mang lại chính là đóng góp lớn nhất cho thế giới ngày nay, bởi vì điều mà kinh tế toàn cầu cần nhất hiện giờ là sự ổn định và chắc chắn,” ông nói. “Chúng tôi đang tiến từng bước vững chắc đến một mô hình kinh tế dựa vào tiêu dùng, đồng thời vẫn duy trì được cán cân thương mại đối ngoại tương đối cân bằng.”

Số liệu GDP mới nhất cho thấy xuất khẩu là yếu tố hỗ trợ tăng trưởng trong quý gần nhất. Trung Quốc đạt thặng dư thương mại hàng hóa khoảng 586 tỉ USD trong nửa đầu năm, một phần nhờ các doanh nghiệp đẩy mạnh xuất khẩu trước lo ngại thuế quan. Dù đà xuất khẩu dự kiến sẽ chững lại trong các tháng tới, một số nhà kinh tế vẫn dự đoán thặng dư cả năm sẽ lập kỷ lục vượt 1.000 tỉ USD.

Ông Liao nhấn mạnh rằng trong bốn năm qua, tiêu dùng đã đóng góp trung bình 56,2% vào tăng trưởng GDP của Trung Quốc, cao hơn 8,6 điểm phần trăm so với giai đoạn 2016–2020. Tổng cầu trong nước chiếm đến 86,4% tăng trưởng, theo ông cho biết.

Ông cũng cho biết thặng dư tài khoản vãng lai của Trung Quốc — thước đo toàn diện nhất về thương mại vì bao gồm cả dịch vụ và một số giao dịch tài chính — ở mức khoảng 2,2% trong năm ngoái, một mức “được toàn cầu công nhận là hợp lý” và cho thấy thị phần xuất khẩu toàn cầu của Trung Quốc “không quá cao”.

Các nhà phê bình Trung Quốc lại dùng những chỉ số khác. Một quan chức cấp cao Bộ Tài chính Mỹ năm ngoái dẫn số liệu cho thấy thặng dư thương mại hàng hóa trong lĩnh vực chế tạo của Trung Quốc gần bằng 2% GDP toàn cầu, tức gần gấp đôi thị phần của Nhật Bản đầu thập niên 1990. Đương kim Bộ trưởng Tài chính Mỹ, ông Scott Bessent, nhiều lần gọi Trung Quốc là “nền kinh tế mất cân đối nhất trong lịch sử thế giới”.

Phát biểu tại một phiên điều trần ở Quốc hội tháng trước, ông Bessent cáo buộc Bắc Kinh đang “cố gắng thoát khỏi khủng hoảng bất động sản trong nước bằng cách đẩy mạnh xuất khẩu”.

Bình luận của ông Liao được đưa ra trước một vòng đàm phán thương mại mới dự kiến sẽ diễn ra với Mỹ trong vài tuần tới. Ông không phản hồi cụ thể những chỉ trích của ông Bessent trong cuộc phỏng vấn hôm thứ Sáu. Ông Liao là thành viên chủ chốt trong nhóm đàm phán của Trung Quốc đã đạt được thỏa thuận đình chiến thương mại với phía Mỹ tại Geneva và một lần nữa tại London hồi đầu năm nay.

Ông Liao cũng cho rằng việc chỉ nhìn vào một lĩnh vực cụ thể có thể dẫn đến nhận định sai lệch về thương mại Trung Quốc. “Chỉ vì Trung Quốc chiếm thị phần lớn ở một số mặt hàng không có nghĩa là nước này nên bị cáo buộc là dư thừa công suất,” ông nói. “Những lập luận như vậy là quá đơn giản và không phản ánh đầy đủ thực tế.”

Sự bất định lớn xoay quanh các mức thuế của ông Trump đối với hàng hóa Trung Quốc đã khiến Bắc Kinh phải đẩy nhanh chuyển dịch tăng trưởng sang tiêu dùng nội địa.

Chính phủ Trung Quốc đã tăng gấp đôi lượng trái phiếu chính phủ đặc biệt siêu dài hạn phát hành trong năm nay nhằm trợ cấp cho người tiêu dùng mua hàng điện tử, thiết bị gia dụng và ô tô. Tổng số tiền phát hành lên đến 300 tỉ nhân dân tệ (tương đương 41,8 tỉ USD). Hơn một nửa số tiền đó đã được sử dụng trong nửa đầu năm, thúc đẩy doanh số bán hàng gấp khoảng 10 lần.

Về dài hạn, chính quyền sẽ tìm cách mở rộng ngành dịch vụ và thúc đẩy các lĩnh vực xanh và số, với mục tiêu thúc đẩy chuyển đổi kinh tế — nâng cao sức mua tiêu dùng nhờ việc làm và thu nhập tăng, theo lời ông Liao.

Song song đó, chính phủ cũng sẽ tiếp tục củng cố hệ thống an sinh xã hội, bao gồm lương hưu để đảm bảo tăng trưởng ổn định của tiêu dùng trong dài hạn, ông nói thêm.

Ông Liao trả lời phỏng vấn Bloomberg sau khi hội nghị Bộ trưởng Tài chính và Thống đốc Ngân hàng Trung ương G-20 kết thúc với một thông cáo chung. Ông ca ngợi việc thông qua văn kiện này, cho rằng điều đó cho thấy hiệu quả của tiến trình tài chính G-20, bất chấp nhiều quan điểm khác biệt.

“Thông cáo này gửi đi một thông điệp mạnh mẽ rằng các nước cam kết cải thiện truyền thông, phối hợp chặt chẽ và hợp tác với tinh thần đoàn kết,” ông nói, đồng thời cho biết Trung Quốc sẽ tiếp tục ủng hộ chủ nghĩa đa phương và vai trò của G-20.

“G-20 vốn được tạo ra như một nền tảng để cộng đồng quốc tế ứng phó với khủng hoảng. Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đang đối mặt với quá nhiều bất định và thách thức như hiện nay, G-20 cần đóng vai trò lớn hơn nữa,” ông Liao nói.