Các tổ chức tín dụng Việt Nam có khả năng chống chịu tốt nhờ nền tảng kinh tế tăng trưởng mạnh và áp lực thuế quan đã hạ nhiệt, theo đánh giá của S&P Global Rating công bố ngày 1.10. Tổ chức này thực hiện đánh giá mức độ chống chịu (stress test) của hệ thống ngân hàng Việt Nam, theo kịch bản giả định áp dụng trên các phân nhóm.

Các ngân hàng ở Việt Nam được chia thành ba nhóm. Nhóm bốn ngân hàng quốc doanh chiếm 45% tổng tài sản toàn hệ thống. Nhóm 1 là 10 ngân hàng thương mại cổ phần chiếm khoảng 35% tổng tài sản, và nhóm 2 là 17 ngân hàng thương mại cổ phần, mỗi ngân hàng chiếm khoảng 1% tổng tài sản.

Nhằm đo lường mức độ ảnh hưởng của một cú sốc kinh tế lên chất lượng tài sản và vốn của ngân hàng, kịch bản kiểm tra khả năng chịu đựng dựa trên ba giả định chính là tỉ lệ nợ xấu tăng thêm 2% ở cả ba nhóm ngân hàng, rủi ro từ dư nợ vay của khu vực xuất khẩu và các ngân hàng buộc phải trích lập dự phòng ngay.

Khu vực xuất khẩu, nơi dễ bị tổn thương nhất trước rủi ro thuế quan, chiếm khoảng 3%-5% tổng dư nợ toàn hệ thống. Khi rủi ro gia tăng, một nửa dư nợ cho vay xuất khẩu sẽ chuyển thành nợ quá hạn. Đồng nghĩa, hệ thống ngân hàng sẽ phải tăng trích lập dự phòng để đạt mức bao phủ 80% trên tổng dư nợ xấu.

Kịch bản kiểm tra sức chịu đựng (stress test)

Nguồn: S&P Global Ratings

Ở giả định đầu tiên, nhóm ngân hàng quốc doanh ghi nhận nợ xấu sẽ tăng 2,5 lần và tăng gần gấp đôi ở nhóm ngân hàng thương mại cổ phần nhóm đầu. Nhóm 2 có tỉ lệ nợ xấu tăng 1,6 lần. Tuy nhiên, tác động lên ba nhóm hoàn toàn khác nhau.

Các ngân hàng thương mại nhà nước ghi nhận mức suy giảm vốn nhẹ, nhờ đặc tính phòng thủ cao hơn. Do bộ đệm vốn mỏng nên nhóm 2 dễ bị tổn thương khi nợ xấu tiếp tục tăng, trong khi trích lập dự phòng ở mức thấp.

Xét toàn hệ thống, vốn của cả ba nhóm ngân hàng dự kiến giảm xuống chỉ còn 10%-11%, nhỉnh hơn một chút so với mức tối thiểu 8% theo quy định về hệ số an toàn vốn (CAR).

S&P cho rằng mức vốn này sẽ "hạn chế khả năng của các ngân hàng trong việc đáp ứng mục tiêu tăng trưởng tín dụng 15% mà Chính phủ đặt ra."

Ở cấp độ tổ chức, trong nhóm 2 sẽ có 4 ngân hàng sẽ không đạt tỉ lệ CAR tối thiểu. Hơn một nửa số còn lại chứng kiến vốn giảm xuống dưới 9%, cao hơn yêu cầu tối thiểu chưa tới 1 điểm phần trăm.

Đáng chú ý, nhóm các ngân hàng quốc doanh và nhóm 1, mỗi nhóm có 1 ngân hàng có hệ số an toàn ở ngưỡng 9%.

Nhóm 2 chịu tác động đáng kể từ kiểm tra sức chịu đựng, do nền tảng tài chính không mạnh, với tỉ lệ bao phủ dự phòng khoảng 40%, thấp hơn mức 80% được giả định trong kịch bản kiểm tra sức chịu đựng.

Kể từ ngày 15.9, theo thông tư 14/2025/TT-NHNN, ngân hàng Nhà nước yêu cầu các ngân hàng thương mại và chi nhánh ngân hàng nước ngoài duy trì CAR tối thiểu 8%, đồng thời hướng tới lộ trình nâng CAR lên 10,5%.