Trong bài đăng trên mạng xã hội, ông Trump nói rằng Mỹ hoàn toàn có thể tự sản xuất dầu ăn và không cần phải mua từ Trung Quốc.

Phát biểu này được đưa ra trong bối cảnh nông dân Mỹ đang chịu thiệt vì giá nông sản thấp và Trung Quốc tránh mua đậu nành Mỹ. Chính quyền Trump cam kết sẽ hỗ trợ người trồng đậu bằng một gói viện trợ, song việc triển khai đang bị đình trệ do tình trạng đóng cửa chính phủ.

Ông Trump cho biết động thái ngừng thương mại dầu ăn có thể là “biện pháp trả đũa” cho hành động mà ông gọi là “thù địch về kinh tế”, nhằm “gây khó khăn cho nông dân trồng đậu nành của chúng ta”.

“Chúng tôi đang xem xét việc chấm dứt kinh doanh với Trung Quốc trong lĩnh vực dầu ăn và các mảng thương mại khác để trả đũa. Ví dụ, chúng tôi có thể dễ dàng tự sản xuất dầu ăn, không cần phải mua từ Trung Quốc,” ông viết.

Phát ngôn của ông Trump khiến thị trường chứng khoán Mỹ chao đảo, chỉ số S&P 500 chuyển sang giảm điểm. Trước đó vài giờ, cả ông Trump và Đại diện Thương mại Mỹ Jamieson Greer đều bày tỏ lạc quan rằng căng thẳng với Trung Quốc có thể được giải quyết thông qua các cuộc đàm phán đang diễn ra. Cổ phiếu của Bunge Global SA – nhà chế biến hạt có dầu lớn nhất thế giới – cùng đối thủ Archer-Daniels-Midland Co. tăng mạnh, xóa sạch mức giảm trước đó.

Loại “dầu ăn đã qua sử dụng” (used cooking oil, viết tắt là UCO) từng gây tranh cãi ở Mỹ năm ngoái, khi lượng dầu nhập khẩu phục vụ sản xuất nhiên liệu diesel tái tạo tăng vọt khiến giới trồng đậu lo ngại mất thị phần. Chính quyền Trump đã có động thái giảm ưu đãi cho việc nhập khẩu, sau khi lượng dầu ăn giá rẻ từ Trung Quốc tràn vào Mỹ và đạt kỷ lục năm 2024, theo Bộ Nông nghiệp Mỹ.

Những diễn biến hôm thứ Ba cho thấy sự thay đổi chóng mặt trong quan hệ Mỹ-Trung kể từ khi ông Trump trở lại Nhà Trắng, khiến giới đầu tư lo ngại nguy cơ bùng phát một cuộc chiến thương mại toàn diện.

Ông Greer trước đó cho biết các quan chức cấp cao của Washington và Bắc Kinh đã tổ chức cuộc thảo luận vào đầu tuần này, và ông Trump cùng Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình vẫn có “lịch gặp chính thức” vào cuối tháng này.

Cùng ngày, phát biểu tại Nhà Trắng, ông Trump tỏ ra lạc quan thận trọng: “Chúng tôi có mối quan hệ khá công bằng với Trung Quốc, và tôi nghĩ mọi chuyện sẽ ổn. Còn nếu không, cũng không sao. Chúng tôi đã tung ra nhiều đòn, và rất thành công.”

Phát biểu đó giúp giảm bớt lo ngại nảy sinh sau khi Bắc Kinh áp đặt trừng phạt lên các chi nhánh Mỹ của tập đoàn vận tải biển Hàn Quốc Hanwha và đe dọa các biện pháp đáp trả mới đối với ngành này, trong vòng ăn miếng trả miếng giữa hai bên.

Cả Mỹ và Trung Quốc đều đang cố tạo lợi thế trước các cuộc đàm phán thương mại mới, bằng cách áp đặt thêm hạn chế đối với xuất khẩu đất hiếm và chất bán dẫn – những vật liệu trọng yếu trong xung đột thương mại song phương.

Đáp lại các biện pháp gần đây của Trung Quốc, ông Trump đe dọa sẽ áp thuế bổ sung 100% lên hàng hóa Trung Quốc trước ngày 1.11 và để ngỏ khả năng hủy cuộc gặp với ông Tập tại hội nghị APEC ở Hàn Quốc.

Ông Greer nói thêm rằng việc cuộc gặp có diễn ra hay không “còn tùy thuộc vào cả hai bên”, và việc áp thuế 100% “cũng phụ thuộc rất nhiều vào động thái của Trung Quốc”.

Đầu năm nay, Mỹ và Trung Quốc từng đạt thỏa thuận đình chiến thuế quan sau giai đoạn leo thang khiến thuế Mỹ áp lên hàng Trung Quốc tăng tới 145%. Thỏa thuận tạm hoãn này dự kiến hết hạn ngày 10.11.

“Thỏa thuận của chúng ta là sẽ giữ thuế ở mức thấp nếu các ông tiếp tục xuất khẩu đất hiếm. Giờ họ nói rằng sẽ siết chặt kiểm soát đối với đất hiếm và các sản phẩm hạ nguồn, vậy nên chúng ta có lý do để nâng thuế,” ông Greer nói.

— Có sự hỗ trợ của Michael Hirtzer.