“Chúng tôi đang ở New York! Lần đầu tiên luôn đó!”, Crazy Alan hét lớn. “Tôi đến để bán, bạn đến để mua!”

Lúc này là 10 giờ 14 phút sáng thứ Bảy. Empire State Pen Show, buổi triển lãm bút máy đầu tiên ở New York, vừa chính thức khai mạc. Hàng chục người xếp hàng từ sớm đã đổ vào sảnh Rhinelander, tầng hai khách sạn New York Hilton Midtown, lom khom trước những bàn trưng bày bút máy, lọ mực, sổ tay và đủ loại văn phòng phẩm khác.

Alan Cohen, hay “Crazy Alan” theo danh thiếp và tấm biển vẽ tay đặt trên bàn, đã nhanh chóng bắt đầu mặc cả với khách. Nổi bật trên bàn là chiếc Pilot Emperor, bút máy phủ sơn mài urushi có giá bán lẻ khoảng 2.500 USD.

Tại Mỹ, các triển lãm bút được tổ chức thường niên ở hầu hết thành phố lớn và nhiều thành phố nhỏ, nơi giới sưu tầm có thể mua, bán hoặc trao đổi các mẫu bút cao cấp. Nhưng New York lại là ngoại lệ, cho đến cuối tuần vừa rồi. Empire State Pen Show ra đời để thay thế một sự kiện quy mô nhỏ hơn từng được tổ chức tại Đại học Hofstra ở Long Island.

Triển lãm mới không chỉ mang đến một điểm hẹn hấp dẫn cho cộng đồng yêu bút tại New York, nơi 1.200 người đã mua vé trước giá từ 20 đến 25 USD để vào cửa trong ngày, chưa tính lượng vé bán tại chỗ, mà còn đánh dấu một bước chuyển giao thế hệ đúng vào lúc thú chơi này đang thay đổi nhanh chóng. Theo công ty nghiên cứu thị trường Euromonitor International, doanh số bút máy toàn cầu năm nay dự kiến đạt 1,2 tỉ USD, giảm 1% so với 2024 và giảm tới 17% so với một thập kỷ trước.

Lượng nhà sưu tầm lớn tuổi, những người có gu thẩm mỹ khác biệt và ít bị ảnh hưởng bởi xu hướng trên mạng, đang dần thu hẹp. Giới bán hàng kỳ vọng làn sóng người chơi trẻ, vốn quen thuộc hơn với mạng xã hội, sẽ lấp đầy khoảng trống ấy.

Trước đây, các triển lãm bút gần như là sân chơi dành riêng cho những ông già mê phục chế bút cổ, đặc biệt là các mẫu của Parker, Sheaffer, Waterman và nhiều thương hiệu Mỹ từng thống trị thị trường trong thập niên 1920–1940, trước khi bút bi ra đời và đe dọa “xóa sổ” bút máy. Người tham dự thường đùa vui về những ông cụ mặc áo câu cá, loại áo nhiều túi tiện để nhét bút, dụng cụ và kính lúp soi chi tiết.

Một gương mặt tiêu biểu của thế hệ đó là ông Michael Bloom, 78 tuổi, giáo viên đã nghỉ hưu. Ông từng cùng vợ điều hành triển lãm tại Hofstra, nhưng sau khi bà gặp vấn đề sức khỏe, việc cáng đáng một mình trở nên quá sức. “Vậy nên tôi trao lại cho Frank,” ông nói.

Frank, tức Frank Zhang, 26 tuổi, được xem là “thần đồng” trong thế giới bút máy. Khi được hỏi Frank đang ở đâu, một nhân viên chỉ đáp: “Tìm người mặc vest đen có năng lượng… kiểu Frank là thấy.” Zhang thành lập công ty bút đầu tiên khi mới 19 tuổi, và đã điều hành California Pen Show tổ chức gần Los Angeles mỗi tháng 2 suốt ba năm qua. Sinh ra tại Thượng Hải, Zhang gần gũi hơn với thế hệ người chơi trẻ và chuyên bán các mẫu bút bắt mắt làm từ ebonite, nhựa resin sặc sỡ (giá từ 89 USD), cùng một số mẫu dùng cơ chế bơm mực piston.

“Ngày càng có nhiều người mới gia nhập thú chơi này,” anh nói, khi chỉ tay về phía hai bạn trẻ đang chăm chú xem một bàn trưng bày gần đó.

Dù triển lãm ở Manhattan vẫn có nhiều bút cổ, phần lớn không gian nay đã được lấp đầy bởi sổ tay, planner, băng keo washi của Nhật dùng để trang trí, bút thủ công làm từ nhựa nhiều màu lấp lánh dưới ánh đèn, và cả sticker hình mèo hoạt hình, bánh cupcake, cốc cà phê. Các dòng mực truyền thống như xanh, đen hay xanh đen của Parker, Sheaffer và Waterman dần nhường chỗ cho các thương hiệu mới như Ferris Wheel Press, với các màu (giá từ 22 USD cho 20 ml) có tên gọi hấp dẫn như Currant Crumble Pie, Gossiping Grapevine, hay Lost in the Leaves.

“Triển lãm này hoàn toàn khác. Tôi thậm chí không quen biết quá nửa số người ở đây,” Paul Erano, 76 tuổi, một người bán hàng kỳ cựu từng tham dự hơn mười triển lãm bút mỗi năm, chia sẻ. Cách đây 16 năm, ông sáng lập Black Pen Society, một câu lạc bộ không quá bí mật, với tiêu chí duy nhất để gia nhập là lòng yêu thích những cây bút đen đơn giản, cổ điển, loại từng được các nhân viên ngân hàng, luật sư và hầu như ai cũng dùng trước khi thị hiếu chuyển sang các mẫu bút nhiều màu sắc hơn.

Erano hoan nghênh những đổi mới mà Empire State Pen Show cùng các sự kiện năng động ở Los Angeles và San Francisco đang mang lại cho thú chơi này. Theo Zhang, triển lãm ở LA năm nay bán được khoảng 3.500 vé.

“Chúng ta có thể gọi đây là một thế hệ mới. Họ mê mực, mê giấy, mê viết nhật ký và các sản phẩm văn phòng phẩm. Giờ chỉ còn vài người bán bút cổ,” ông nói và chỉ tay về những bàn trưng bày tương tự bàn của mình. Nhưng ngay cả “Grand Poobah”, danh xưng chính thức của Erano trong Black Pen Society, cũng không thể không tán thưởng loạt bút nhiều màu rực rỡ do Jonathon Brooks của Carolina Pen chế tác, đang chất đống trên bàn trưng bày gần đó. “Anh ta giỏi đấy.”

Brooks, 43 tuổi, chuyên làm thân và nắp bút bằng nhựa resin cho các thương hiệu lớn như Esterbrook, Delta, Visconti và Stipula, đồng thời hợp tác với nhiều xưởng cá nhân, và có dòng bút thủ công riêng, với giá bán hơn 200 USD mỗi cây. Anh bắt đầu tham gia chuỗi triển lãm bút cách đây 11 năm và đã chứng kiến sự thay đổi lớn trong cộng đồng này.

“Hồi đó rất khó để giải thích thế nào là bút tùy chỉnh,” Brooks nói. “Giờ thì nó như lực hút không thể cưỡng lại vậy.”

Dù các sản phẩm văn phòng phẩm mới vẫn là sản phẩm analog, sức hút của chúng lại được tăng cường nhờ công nghệ. Trên Instagram và các mạng xã hội khác, giới sưu tầm khoe sổ Bullet Journal, sổ kế hoạch Hobonichi với các trang giấy ngập tràn sắc mực, sticker và băng keo washi, bên cạnh những cây bút máy bắt mắt, nhiều cây có giá không hề rẻ.

Chính Reddit là nơi chị gái của Nneka Edwards biết đến Empire State Pen Show. Do sống ở Pittsburgh và không thể tự đi, chị đã nhờ Edwards, cô gái 20 tuổi sống ở Bronx, đến tìm giúp vài mẫu mực thử. Trong lúc tham quan triển lãm, Edwards tranh thủ tham gia buổi hội thảo “Nhập môn bút máy” và mua hai cây bút khởi đầu giá rẻ. Dù từng dùng bút máy từ hồi học cấp hai ở Trinidad, Edwards vẫn lo nét viết của mình quá mạnh so với sức chịu đựng của ngòi bút.

“Tôi viết nặng tay lắm,” cô nói. “Tôi nghĩ mình không nên để một cây bút tội nghiệp phải chịu đựng nữa.”

Buổi hội thảo thứ hai thu hút Curtis McDowald, người từng xem giảng viên dạy trên YouTube. McDowald, vận động viên đấu kiếm từng dự Olympic, năm nay 29 tuổi, mới bước chân vào thú chơi này không lâu và chỉ sở hữu vài cây bút cơ bản trước khi túi quà tặng từ hãng Goldspot Pens trong lớp học giúp anh tăng gấp đôi bộ sưu tập. Giống nhiều người mê bút, McDowald cũng là dân chơi đồng hồ cổ (anh vừa mua chiếc Movado đang đeo trên tay) và giờ thì đang lo mình sắp lún sâu vào thêm một thú vui tốn kém nữa.

“Tôi đang cố tránh đấy, vì tôi có máu sưu tầm,” anh nói. Trong buổi hội thảo, người tham gia cũng được khuyên nên tránh rơi vào “vòng xoáy khoái lạc”, tức mua bút chỉ để thỏa mãn ham muốn, thay vì thực sự dùng đến.

Empire State Pen Show được tổ chức khá gấp, do mãi đến tháng 4 khách sạn mới được đặt chỗ, chỉ vài tháng sau vụ một giám đốc của UnitedHealth bị sát hại ngay bên ngoài tòa nhà. Vì vậy, ban đầu nhiều người bán còn hoài nghi. Crazy Alan từng bán bút tại triển lãm ở Hofstra suốt nhiều năm và rất ghét nơi đó vì “đi lại quá khó,” ông nói trong khoảnh khắc hiếm hoi yên tĩnh vào chiều thứ Bảy. Lúc đầu, ông cũng không tin triển lãm ở Manhattan sẽ khá hơn.

“Tôi tưởng cái này sẽ xịt, thật đấy,” ông nói. “Nhưng ba tiếng đầu tiên ở đây thì đúng là điên thật.”