Trên đây là động thái hiếm thấy của công ty thiết bị sản xuất chip Hà Lan nhằm củng cố vị thế của startup trí tuệ nhân tạo quan trọng nhất châu Âu.

Với khoản đầu tư này, ASML trở thành cổ đông lớn nhất của Mistral với 11% cổ phần, hai công ty cho biết trong thông cáo ngày thứ ba. Mistral, đơn vị phát triển mô hình AI và chatbot, cho biết khoản đầu tư nằm trong vòng huy động vốn 1,7 tỉ euro, đưa định giá công ty lên khoảng 11,7 tỉ euro, khiến Mistral trở thành một trong những công ty tư nhân giá trị nhất châu Âu.

Liên minh này đem lại cho đối thủ duy nhất đáng kể của châu Âu với các tập đoàn AI như OpenAI sự hậu thuẫn từ một trong những doanh nghiệp công nghệ lớn và quyền lực nhất lục địa. Đây được xem là chiến thắng cho phong trào công nghệ có chủ quyền của Liên minh châu Âu, vốn kêu gọi giảm phụ thuộc vào công cụ từ Thung lũng Silicon và ngày càng được ủng hộ trong bối cảnh Tổng thống Donald Trump siết chặt đối với những quốc gia mà ông coi là làm suy yếu lợi ích Mỹ.

Tuy nhiên, Giám đốc điều hành ASML Christophe Fouquet cho biết mục tiêu chính của thỏa thuận là tích hợp AI vào hoạt động công ty hơn là xây dựng một “nhà vô địch châu Âu”. Khoản đầu tư sẽ cho phép ASML đưa dịch vụ AI tạo sinh của Mistral vào máy móc và vận hành. “Chúng tôi muốn tràn ngập toàn bộ ASML bằng AI,” Fouquet nói trong một cuộc phỏng vấn.

ASML là nhà sản xuất duy nhất thiết bị quang khắc tiên tiến được các hãng bán dẫn dùng để chế tạo chip cho iPhone của Apple hay bộ tăng tốc AI của Nvidia. Công ty này chưa từng đầu tư vào một hãng AI trước đây và hiếm khi tham gia đầu tư startup.

Đối với Mistral, thỏa thuận đem lại nguồn vốn lớn trong một thị trường cạnh tranh tốn kém. Thành lập đầu năm 2023, Mistral tự định vị như một lựa chọn thay thế cho OpenAI và Google. Startup này là trọng tâm trong chiến lược của Tổng thống Pháp Emmanuel Macron nhằm biến quốc gia thành đối thủ AI tầm cỡ. Giám đốc điều hành Arthur Mensch gọi việc hợp tác với một công ty châu Âu là “giọt mật trên chiếc bánh”.

Mistral đã ký thỏa thuận với những tập đoàn châu Âu lớn như BNP Paribas và Stellantis nhưng chưa công bố khách hàng Mỹ nào dù đã nỗ lực thâm nhập thị trường. Trong khi đó, các đối thủ Mỹ như OpenAI, Anthropic hay xAI của Elon Musk đã huy động được nhiều vốn hơn hẳn. OpenAI gần đây đạt định giá 500 tỉ USD qua vòng mua bán cổ phần thứ cấp, cao hơn hơn 40 lần so với Mistral.

Gần đây, Mistral nhấn mạnh lợi thế mô hình mã nguồn mở có thể tùy chỉnh cho doanh nghiệp, mang lại tính linh hoạt hơn đối thủ. Mensch cho biết quan hệ đối tác với ASML sẽ củng cố trọng tâm vào các ngành cụ thể như sản xuất. Fouquet nói công nghệ Mistral sẽ được ứng dụng để cải thiện hiệu suất phần mềm và công nghệ quét trong máy của ASML.

Một số nhà phân tích tỏ ra băn khoăn về logic của thỏa thuận. David Dai, chuyên gia phân tích tại Bernstein, nhận định việc hậu thuẫn Mistral phù hợp với chiến lược mới của ASML nhằm hỗ trợ startup địa phương, còn lợi ích trực tiếp cho kinh doanh “hạn chế”.

Không giống Nvidia hay Intel, ASML hầu như đứng ngoài đầu tư mạo hiểm. Hãng từng rót vốn vào quỹ công nghệ Hà Lan và một số startup trong nước như Smart Photonics với vòng gọi vốn 100 triệu euro. Thông thường, ASML mua cổ phần trong chuỗi cung ứng, như tại công ty quang học Carl Zeiss SMT để phát triển laser cho máy móc.

Giám đốc tài chính Roger Dassen của ASML sẽ tham gia hội đồng quản trị Mistral. Mensch cho biết ba nhà đồng sáng lập cùng nhân viên vẫn nắm cổ phần đa số. Tham gia vòng huy động vốn này ngoài ASML còn có Nvidia và các quỹ đầu tư mạo hiểm Mỹ như Andreessen Horowitz, General Catalyst và DST Global.

— Với sự hỗ trợ của Sarah Jacob