ChatGPT của OpenAI đã khơi mào một cuộc cách mạng về phát triển và đầu tư trí tuệ nhân tạo. Tuy nhiên, theo người sáng lập mảng điện toán đám mây và AI của tập đoàn Alibaba, khoảng 90% công nghệ và dịch vụ liên quan được phát triển sau đó có thể biến mất chỉ trong chưa đầy một thập niên.

Theo ông Wang Jian, vấn đề nằm ở chỗ startup Mỹ này, dù được ca ngợi vì đã đưa AI đến gần hơn với công chúng, đã tạo ra một “thiên kiến”, hay nhận thức lệch lạc, về khả năng thật sự của công nghệ AI, ông chia sẻ với Bloomberg Television. ChatGPT đã thổi bùng trí tưởng tượng của mọi người về chatbot, trong khi các ứng dụng tiềm năng của AI lại vượt xa lĩnh vực này. Ông cho rằng các nhà phát triển cần vượt qua sự ồn ào hiện tại và tư duy sáng tạo hơn để thúc đẩy giai đoạn phát triển tiếp theo của AI. Wang chính là người đã xây dựng mảng kinh doanh lớn thứ hai hiện nay của Alibaba từ con số 0 vào năm 2009.

“Có lẽ 90% những gì người ta đang nói về AI sẽ biến mất trong vòng 5 đến 10 năm nữa, vì nó không phải là bản chất thật sự của công nghệ này,” nhà khoa học máy tính nói. “Nhưng điều đó không phải là xấu, nó giúp chúng ta khám phá thêm nhiều hướng đi mới.”

Trước khi gia nhập Alibaba, Wang từng gây dựng danh tiếng tại Microsoft Research Asia, nơi nổi tiếng với khả năng tư duy vượt khuôn mẫu. Sau khi vào Alibaba, ông đề xuất với nhà đồng sáng lập Jack Ma việc xây dựng một mảng kinh doanh điện toán, dù lúc đó không có bản kế hoạch hay mô hình cụ thể nào trong tay. Ông đơn giản chỉ tin rằng nhu cầu tính toán sẽ bùng nổ trong tương lai. Và ông đã đúng.

Alicloud, tên gọi phổ biến của mảng này, hiện là một đơn vị trị giá 16 tỉ USD. Đây không chỉ là nền tảng hỗ trợ cho mảng thương mại điện tử và hậu cần toàn cầu của Alibaba, mà còn là nơi khai sinh ra mô hình Qwen, được đánh giá ngang hàng với DeepSeek và các đối thủ Mỹ như GPT hay Gemini. Alibaba hiện đang dồn toàn lực vào AI nhằm tham gia vào cuộc đua phát triển trí tuệ có khả năng tư duy như con người.

Các công ty Mỹ và Trung Quốc đang đổ hàng tỉ USD để phát triển công nghệ có thể thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và về lâu dài, làm thay đổi cán cân quyền lực địa chính trị. Tổng thống Mỹ Donald Trump đã ký các sắc lệnh hành pháp nhằm huy động sức mạnh công nghệ, yêu cầu các công ty như OpenAI và Google bảo vệ vị thế dẫn đầu của nước Mỹ trong thời kỳ hậu ChatGPT.

Wang từ chối bình luận về cuộc cạnh tranh rộng lớn hơn này. Tuy nhiên, ông chỉ trích cách các công ty như OpenAI và Meta Platforms chi tiền để giải quyết vấn đề, chẳng hạn như việc chiêu mộ kỹ sư giỏi với mức lương cao ngang các siêu sao thể thao.

“Những gì đang xảy ra tại Thung lũng Silicon không phải là công thức của sự thành công,” ông nói. “Chìa khóa thật sự nằm ở sự đổi mới. Trong giai đoạn đầu của đổi mới, tôi không nghĩ tài năng là vấn đề lớn, vì điều quan trọng là tìm đúng người, chứ không phải người đắt giá nhất.”

Quay lại gần hai mươi năm trước, Wang thừa nhận ông không ngờ cuộc cách mạng AI lại đến sớm như hiện nay. Khi đó, tất cả những gì ông hình dung chỉ là điện toán sẽ trở nên thiết yếu như điện hay dầu mỏ, và xu hướng đó sẽ kéo dài trong nhiều thập kỷ.

Với Trung Quốc, ông khẳng định quốc gia này sẽ tiếp tục là trung tâm đổi mới, một phần vì đây là một trong những “phòng thí nghiệm công nghệ” lớn nhất thế giới.

“Đây là nơi thử nghiệm cho các công nghệ mới,” ông nói. “Mọi người dân ở đây đều say mê công nghệ. Họ đang làm rất nhiều điều khác biệt.”

— Với sự hỗ trợ của Adrian Wong và Debby Wu