Ngân hàng đã áp dụng xử lý lượng tử với bộ dữ liệu giao dịch trái phiếu châu Âu đã được ẩn danh, phát hiện rằng công nghệ này có thể cải thiện đáng kể hiệu quả thị trường với mức tăng 34% trong việc dự đoán giá giao dịch trái phiếu.

Thử nghiệm của HSBC đánh dấu lần đầu tiên một ngân hàng sử dụng dữ liệu giao dịch thực ở quy mô lớn để chứng minh lợi ích của điện toán lượng tử, vốn trước đây chủ yếu nằm trong phạm vi nghiên cứu học thuật và các công ty công nghệ chuyên biệt. Đây là “mặt trận tiếp theo” mà các tập đoàn từ Alphabet Inc. đến IBM và Microsoft Corp. đang rót hàng tỉ USD để chinh phục, dù con đường đến ứng dụng thực tế còn dài.

“Đây có phải là một ‘thời khắc Sputnik’ cho lượng tử? Bản năng của tôi là có,” Philip Intallura, giám đốc toàn cầu phụ trách công nghệ lượng tử tại HSBC nói, ám chỉ sự kiện mang tính bước ngoặt đã châm ngòi cho cuộc chạy đua không gian giữa Mỹ và Liên Xô trong Chiến tranh Lạnh. “Nó sẽ tạo ra làn sóng hoạt động dồn dập” khi các công ty khác tăng tốc khai thác công nghệ này, ông nói thêm.

Trong khi các hãng công nghệ dẫn đầu phát triển điện toán lượng tử, các tập đoàn tài chính lớn gồm JPMorgan Chase & Co., Goldman Sachs Group Inc., Citigroup Inc. và HSBC cũng đã đầu tư vào lĩnh vực này, bị hấp dẫn bởi tiềm năng. Các công ty tư vấn McKinsey & Co. và KPMG nhận định công nghệ này có thể tăng cường mạnh mẽ năng lực quản trị rủi ro, tối ưu hóa danh mục, phát hiện gian lận và dự đoán giá tài sản dưới nhiều kịch bản thị trường.

Theo nghiên cứu mới của McKinsey hồi tháng 6, doanh thu từ điện toán lượng tử có thể tăng vọt lên tới 72 tỉ USD trong vòng một thập niên, so với khoảng 4 tỉ USD năm ngoái, nhờ vào sự phát triển trong các ngành hóa chất, khoa học đời sống và tài chính. Đối với ngân hàng, lợi ích đặc biệt rõ rệt ở mảng dự đoán giá, nơi chỉ một phần trăm cải thiện cũng tạo khác biệt lớn, Henning Soller, đối tác McKinsey tại Frankfurt cho biết.

“Nếu một ngân hàng có thể bắt đầu sử dụng điện toán lượng tử để phát triển chương trình, thì hôm sau ngân hàng khác sẽ lao vào, và người ta sẽ không ngủ cho đến khi có nó,” Miklos Dietz, đối tác cấp cao của McKinsey tại Vancouver nhận định. “Khi điều đó đến, nó sẽ bùng nổ.”

Điện toán lượng tử dựa trên các nguyên lý của cơ học lượng tử. Giống máy tính truyền thống, máy tính lượng tử cũng dùng mạch siêu nhỏ để tính toán, nhưng chúng thực hiện song song thay vì tuần tự. Điều này cho phép giải quyết các vấn đề phức tạp với tốc độ nhanh vượt trội so với bộ xử lý cổ điển.

Một cột mốc lớn đã được Alphabet’s Google công bố cuối năm ngoái: bộ xử lý lượng tử Willow mới nhất của hãng đã giải được một bài toán trong 5 phút, điều mà siêu máy tính mạnh nhất thế giới cũng không thể hoàn thành ngay cả khi hoạt động từ lúc vũ trụ hình thành.

Josh Freeland, giám đốc toàn cầu mảng giao dịch tín dụng thuật toán tại HSBC, cho biết có thời điểm một nhóm gồm 16 nhà vật lý, chuyên gia học máy và trí tuệ nhân tạo đã “làm việc suốt ngày đêm” để tái tạo kết quả mà máy tính lượng tử đã đạt được.

“Nếu ngày nào cũng đạt được kết quả như vậy, thì thật sự là một bước tiến đáng kể,” Freeland nói. “Chúng tôi thường dành cả ngày để tìm kiếm cải thiện chỉ vài phần trăm, vì khi lặp lại hàng ngàn lần mỗi ngày, nó sẽ tạo ra sự khác biệt lớn.”

Các ngân hàng khác cũng đã báo cáo đột phá riêng. Tháng 3, JPMorgan cho biết đã tạo ra và xác thực được chuỗi số ngẫu nhiên thực sự bằng máy tính lượng tử, một cột mốc thế giới mà ngân hàng hy vọng có thể ứng dụng trong mã hóa, bảo mật và giao dịch. Chuỗi số này được tạo ra từ một máy do Quantinuum sản xuất, theo nghiên cứu đăng trên tạp chí Nature.

Thử nghiệm của HSBC tập trung vào việc điện toán lượng tử có thể ứng dụng ra sao trong thị trường giao dịch phi tập trung (OTC), nơi tài sản được mua bán trực tiếp giữa hai bên mà không có sàn giao dịch hoặc nhà môi giới.

Ông Intallura của HSBC cho biết mặc dù thử nghiệm không phải là giao dịch trực tiếp, nhưng là minh chứng quy mô sản xuất trong thế giới thực.

“Chúng tôi rất tin tưởng rằng mình đang ở ngưỡng cửa của một kỷ nguyên tính toán mới trong dịch vụ tài chính, chứ không phải là viễn cảnh xa vời,” ông nói.