Giới đầu tư đang bước vào những tuần cuối cùng của năm 2025 với một canh bạc trị giá 100 tỉ USD.

Thương vụ thâu tóm mang tính thù địch của Paramount Skydance nhằm giành lấy Warner Bros. Discovery ngay dưới mũi Netflix phản ánh rõ những chủ đề đã định hình một năm bùng nổ của thị trường mua bán và sáp nhập. Đó là khát vọng trở lại với các thương vụ mang tính chuyển đổi, những tấm séc khổng lồ từ Phố Wall, dòng tiền từ Trung Đông và vai trò khó lường của Tổng thống Mỹ Donald Trump.

Theo dữ liệu Bloomberg, tổng giá trị giao dịch toàn cầu năm nay tăng khoảng 40%, lên gần 4. tỉ USD. Các doanh nghiệp mạnh dạn theo đuổi những thương vụ đầy tham vọng, trong bối cảnh cơ quan quản lý có thái độ mềm mỏng hơn. Đây là mức cao thứ hai trong lịch sử và bao gồm số lượng thương vụ có giá trị từ 30 tỉ USD trở lên đạt kỷ lục.

“Tại các phòng họp hội đồng quản trị, nhiều CEO tin rằng đây có thể là một giai đoạn kéo dài nhiều năm, đủ để họ dám nghĩ lớn, làm lớn,” Ben Wallace, đồng lãnh đạo mảng M&A khu vực châu Mỹ của Goldman Sachs, nói. “Chúng ta đang ở đầu chu kỳ cắt giảm lãi suất, nên thị trường kỳ vọng thanh khoản sẽ dồi dào hơn.”

Ngoài thương vụ Netflix mua Warner Bros., các thương vụ đình đám khác trong năm còn có việc Union Pacific mua lại đối thủ ngành vận tải đường sắt Norfolk Southern với giá hơn 80 tỉ USD bao gồm cả nợ. Hay thương vụ mua lại có đòn bẩy lớn nhất từ trước đến nay trong ngành game với Electronic Arts, và việc Anglo American thâu tóm Teck Resources nhằm tái định hình ngành khai khoáng toàn cầu.

“Khi nhìn quanh và thấy các đối thủ của mình thực hiện những thương vụ lớn và tận dụng được môi trường vô cùng thuận lợi hiện nay, bạn sẽ không muốn bị bỏ lại phía sau,” Maggie Flores, đối tác tại hãng luật Kirkland & Ellis ở New York, nói. “Môi trường pháp lý hiện rất thuận lợi cho việc giao dịch và mọi người đang tận dụng điều đó.”

Tuy vậy, các con số cũng phản ánh sự hưng phấn ở một số mảng mà nhiều cố vấn và nhà phân tích cho rằng khó có thể duy trì được lâu dài. Căng thẳng thương mại toàn cầu vẫn tiếp diễn. Trong khi đó, ngày càng nhiều chuyên gia lo ngại rằng thị trường chứng khoán đang quá nóng có thể bước vào giai đoạn điều chỉnh, qua đó làm suy yếu làn sóng M&A.

Lãnh đạo cấp cao của Goldman Sachs, JPMorgan Chase và Morgan Stanley đều đã nhắc đến nguy cơ thị trường điều chỉnh trong vài tháng tới, một phần xuất phát từ rủi ro hệ sinh thái trí tuệ nhân tạo đang bị thổi phồng quá mức, khi dòng vốn khổng lồ đổ vào đã đẩy giá cổ phiếu công nghệ tăng mạnh.

“Lợi suất cổ phiếu hiện nay chủ yếu đến từ AI, trong khi chi tiêu dành cho AI không thể cứ mãi cao như vậy,” Charlie Dupree, chủ tịch toàn cầu mảng ngân hàng đầu tư của JPMorgan, nói. “Nếu dòng tiền đó chững lại, thị trường chung sẽ khó mà tăng lên nữa.”

Cơn sốt AI cũng tạo ra một số thương vụ nổi bật nhất trong năm. OpenAI của Sam Altman nhận được các khoản đầu tư lớn từ SoftBank, Nvidia và Walt Disney. Một liên danh do Global Infrastructure Partners của BlackRock dẫn đầu đồng ý chi 40 tỉ USD để mua Aligned Data Centers. Hồi tháng Ba, Alphabet, công ty mẹ của Google, mô tả thương vụ mua startup an ninh mạng Wiz với giá 32 tỉ USD như một cách để bảo vệ khách hàng toàn vẹn hơn trong kỷ nguyên AI.

“Giờ ai cũng phải trở thành một nhà đầu tư vào AI,” Wally Cheng, người phụ trách mảng M&A công nghệ toàn cầu của Morgan Stanley, nói. “Cũng như cách phần mềm từng ‘nuốt chửng’ thế giới 15 năm trước, AI giờ đang ‘nuốt’ phần mềm.”

Nhìn chung, lĩnh vực công nghệ đã ghi nhận một năm kỷ lục về số giao dịch nhờ hàng loạt thương vụ lớn ở cả thị trường niêm yết lẫn tư nhân. Xu hướng này còn lan tới Nhà Trắng trong mùa Hè, khi chính phủ Mỹ mua khoảng 10% cổ phần của Intel nhằm vực dậy tập đoàn này và thúc đẩy sản xuất chip AI trong nước.

Đây là một trong những dấu hiệu rõ ràng nhất cho thấy ông Trump sẵn sàng vượt qua ranh giới giữa nhà nước và doanh nghiệp, đồng thời trực tiếp can dự vào các thương vụ M&A trong nhiệm kỳ thứ hai, đặc biệt ở những lĩnh vực được coi là then chốt. Chính quyền của ông cũng đã mua lại cổ phần tại nhà sản xuất đất hiếm MP Materials, và Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick từng ám chỉ khả năng sẽ có những thương vụ tương tự trong ngành quốc phòng.

Cùng với đó, ông Trump còn tự đặt mình vào vai trò người “chọn mặt gửi vàng” cho các giao dịch lớn. Chính phủ Mỹ đã giành được một “cổ phần vàng” tại United States Steel như điều kiện để phê duyệt thương vụ thâu tóm của Nippon Steel từ Nhật Bản. Gần đây, vị Tổng thống cũng phát tín hiệu sẽ phản đối bất kỳ thương vụ mua lại Warner Bros. nào nếu không bao gồm việc thay đổi quyền sở hữu của CNN.

“Cách chính quyền ông Trump quản lý các thương vụ sáp nhập hiện nay đã khác hẳn so với nhiệm kỳ trước,” Brian Quinn, giáo sư Trường Luật Boston College, nhận xét. ÔÔng cho biết khó có thể tìm ra một chính trị gia Cộng hòa nào cách đây 15 đến 20 năm lại tin rằng chính phủ Mỹ “nên tham gia vào việc chọn ra kẻ thắng người thua” trong kinh doanh.

Dĩ nhiên, các nhà đầu tư vẫn tự hỏi liệu họ có thể làm được nhiều hơn trong năm 2025 nếu không có giai đoạn hỗn loạn hồi đầu năm không, khi hàng loạt thương vụ bị hoãn lại do cuộc chiến thương mại của ông Trump. Và như một dấu hiệu cho thấy những thách thức kinh tế dai dẳng vẫn đang tác động đến một số phân khúc M&A, số lượng thương vụ được công bố trên toàn thế giới hiện vẫn đi ngang.

Theo Jake Henry, đồng phụ trách mảng tư vấn M&A toàn cầu của McKinsey & Co., nhiều doanh nghiệp vốn hóa nhỏ và trung bình đã tụt lại so với thị trường chứng khoán chung. Họ lựa chọn theo đuổi chiến lược riêng thay vì tìm kiếm các thương vụ mua bán bên ngoài.

“Họ nghĩ rằng tốt hơn hết là cứ tập trung vận hành doanh nghiệp của mình,” ông nói. “Chỉ khi có một đề nghị thật sự hấp dẫn, họ mới ngồi vào bàn đàm phán.”

Trong khi đó, các quỹ đầu tư tư nhân, vốn là thước đo quan trọng của thị trường M&A, vẫn gặp khó trong việc thoái vốn khỏi một số tài sản do chênh lệch định giá với người mua. Điều này kéo theo tác động dây chuyền đến khả năng huy động vốn và triển khai các thương vụ mới. Tuy vậy, các nhà đầu tư cho biết họ đang bắt đầu thấy tín hiệu phục hồi khi lãi suất giảm và thu hút thêm người mua tiềm năng.

“Động lực lớn nhất với các nhà tài trợ lúc này là nhu cầu hoàn tiền cho nhà đầu tư,” Saba Nazar, chủ tịch mảng tài trợ tài chính toàn cầu của Bank of America, cho biết. “Trong vài tháng qua, thị trường rơi vào một cuộc chạy đua đầu thầu vô cùng khốc liệt.”

Con đường tiến sát kỷ lục

Ngay từ đầu năm, giới giao dịch đã rỉ tai nhau về khả năng lập kỷ lục M&A dưới một chính quyền thân thiện hơn với doanh nghiệp. Dù nhiều khả năng sẽ bỏ lỡ mốc này trong năm 2025, Phố Wall vẫn tin rằng điều gì phải đến rồi sẽ đến, bất chấp những trắc trở ban đầu.

Brian Link, đồng lãnh đạo mảng M&A Bắc Mỹ của Citigroup, cho biết sau “Ngày Giải phóng” vào tháng Tư, ông từng nghĩ mình sẽ phải dành nhiều thời gian hơn để tính toán tác động của thuế quan lên từng doanh nghiệp và cách điều chỉnh cho phù hợp.

“Nhưng điều đó đã không xảy ra,” ông nói. “Chừng nào nỗi sợ chưa quay lại thị trường, thì chừng đó sẽ không có yếu tố nào trong ngắn hạn đủ sức làm thay đổi cục diện hiện nay.”