Theo cách Perplexity AI tự mô tả, công ty này đang đóng vai trò như một chiến binh tự do bảo vệ thế giới web mở. Công cụ “trả lời câu hỏi” của họ (tuyệt đối không nên gọi là chatbot) đang dân chủ hóa quyền tiếp cận thông tin, tương tự như những gì Google từng làm. Trình duyệt web Comet do công ty phát triển, với khả năng thực hiện một số tác vụ thay người dùng, được ca ngợi là một công cụ tiết kiệm thời gian mang tính cách mạng.

Tuy nhiên, trong mắt nhiều công ty công nghệ, Perplexity đang dần trở thành cái tên “không được chào đón.” Tuần trước, Amazon đã đệ đơn kiện công ty này, nhằm ngăn Comet sử dụng AI để tự động truy cập trang thương mại điện tử của Amazon thay cho người dùng. Trước đó một tuần, Reddit cũng cáo buộc Perplexity, cùng ba công ty dữ liệu khác, vi phạm các biện pháp kiểm soát nhằm ngăn hành vi thu thập trái phép hàng tỉ bài đăng, sau đó trích dẫn lại trong các câu trả lời. Tổng giám đốc hãng an ninh mạng Cloudflare còn cho rằng Perplexity “hành xử giống hacker Triều Tiên hơn là một công ty AI chân chính.”

Hai vụ kiện gần đây chỉ là phần mới nhất trong danh sách dài những bên từng lên tiếng phản đối việc Perplexity thu thập dữ liệu mà không xin phép. BBC, Condé Nast, Forbes, New York Times, News Corp, Nikkei, Merriam-Webster, tất cả đều từng khiếu nại rằng công ty này cố tình vượt qua các rào cản kỹ thuật nhằm bảo vệ nội dung.

Trong bối cảnh đó, Perplexity chọn cách phản ứng mạnh mẽ như một “con chó pitbull” trong làng AI, bởi sự sống còn của công ty có thể phụ thuộc vào các trận chiến pháp lý này. Đội ngũ truyền thông của công ty luôn sẵn sàng phản bác ngay lập tức. Đối mặt với cáo buộc từ Reddit, Perplexity nhanh chóng đăng phản hồi lên chính nền tảng này, kêu gọi người hâm mộ ủng hộ. “Chúng tôi sẽ không để bị tống tiền,” người phát ngôn tuyên bố, đồng thời khẳng định rằng Perplexity không sử dụng dữ liệu từ Reddit để huấn luyện mô hình ngôn ngữ lớn, và vì vậy, họ giống Google hơn là các đối thủ trong ngành AI.

Theo Perplexity, vụ kiện từ Reddit là một chiến thuật “dằn mặt” nhằm bảo vệ mô hình kinh doanh mới của nền tảng này: Bán dữ liệu nội dung cho các công ty AI như OpenAI và Google. Công ty cho rằng việc ngăn họ truy cập vào Reddit, hoặc bất kỳ trang web nào có thể được truy cập công khai, đi ngược lại nguyên tắc cốt lõi của Internet mở.

Còn với Amazon, Perplexity gọi vụ kiện là “chiêu trò dọa nạt rẻ tiền” nhằm đẩy các công ty đổi mới như họ ra khỏi cuộc chơi. Công ty đặt câu hỏi: Amazon thiệt hại gì nếu người dùng được hỗ trợ mua sắm nhanh và tiện lợi hơn? Có thể là vì một công cụ bot sẽ không xem quảng cáo, và cũng khó bị thuyết phục mua thêm sản phẩm? Cần lưu ý rằng Amazon cũng đang phát triển bot AI mua sắm của riêng mình. Tuy vậy, Amazon lập luận rằng một công cụ bot bên thứ ba có thể đưa ra lựa chọn sai hoặc bỏ qua những thông tin quan trọng mà con người thường cân nhắc khi mua hàng hoặc chọn phương thức giao hàng.

Phần lớn các cáo buộc nhằm vào Perplexity đều xoay quanh vấn đề minh bạch và tuân thủ chuẩn mực khai thác dữ liệu. Tháng 8 vừa qua, Cloudflare cáo buộc công khai rằng Perplexity sử dụng kỹ thuật “ẩn danh” để vượt qua cơ chế chặn bot thu thập dữ liệu. Đáp lại, Perplexity cho rằng Cloudflare đang cố tình làm quá để gây chú ý, hoặc đã hiểu sai về mặt kỹ thuật.

Thứ mà Perplexity thực sự cần lúc này là đồng minh. Theo hãng phân tích StatCounter, nhiều trình duyệt AI khác cũng đang “ẩn danh” khi truy cập web. Tương tự Comet của Perplexity, trình duyệt ChatGPT Atlas của OpenAI và Dia của Atlassian đều tự nhận là Google Chrome thay vì công khai danh tính là trình duyệt AI. Điều này hoàn toàn có thể thực hiện vì các trình duyệt này được xây dựng trên nền tảng mã nguồn mở Chromium, cũng là nền tảng của Chrome. Tuy nhiên, theo CEO Aodhan Cullen của StatCounter, các trình duyệt như Edge, Opera hay Brave tuy cũng dùng Chromium, nhưng vẫn khai đúng tên khi truy cập.

“Khai báo đúng trình duyệt là phép lịch sự tối thiểu,” phó chủ tịch Cloudflare, ông Will Allen, nhận định. “Việc giả danh gây ra hàng loạt vấn đề cho các nhà cung cấp dịch vụ web. Làm sao tôi biết chắc đó là một agent đang hoạt động thay bạn? Lỡ nó gặp lỗi và mua 50 cái TV màn hình phẳng thì sao?”

Với thực tế đó, khả năng cao các cáo buộc pháp lý nhắm vào Perplexity trong thời gian tới có thể lan sang cả các trình duyệt và công ty AI đối thủ. Điều này có thể giúp Perplexity bớt đơn độc trong cuộc chiến pháp lý. Nhưng cũng có thể không: OpenAI vừa ký hợp đồng điện toán đám mây trị giá 38 tỉ USD với Amazon, trong khi nhóm phát triển trình duyệt Dia đã được Atlassian, đối tác thân thiết của Amazon, thâu tóm. Những công ty này có lý do để dàn xếp thay vì đối đầu.

Perplexity không có được sự xa xỉ đó. Tính đến nay, công ty mới chỉ huy động được 1,7 tỉ USD, quá nhỏ so với 57,22 tỉ USD của OpenAI hay 31,75 tỉ USD của Anthropic. Dù Perplexity không cần chi nhiều vốn như các đối thủ, do tận dụng các mô hình có sẵn, nhưng quy mô nhỏ khiến công ty dễ bị tổn thương trước lượng rủi ro pháp lý ngày một tăng.

Công ty vẫn có một vài đồng minh. Perplexity hiện đang chi 400 triệu USD để tích hợp công cụ vào Snapchat, và cam kết chia sẻ 42,4 triệu USD với các nhà xuất bản sẵn sàng hợp tác chia sẻ doanh thu. Tuy vậy, thực tế cho thấy Perplexity khó có đủ nguồn lực để ký kết đủ số thỏa thuận cần thiết nhằm duy trì chất lượng, phạm vi và chức năng dịch vụ như hiện tại.

Vì thế, gần như họ không còn lựa chọn nào khác ngoài việc chiến đấu đến cùng để bảo vệ một lập luận mà theo họ, lẽ ra không cần phải bảo vệ. Đó vẫn là một câu hỏi pháp lý chưa có lời giải. “Tốt nhất là bạn nên cầu mong chúng tôi thắng,” Jesse Dwyer, trưởng bộ phận truyền thông của Perplexity, viết trong một email. “Nếu không, Internet sẽ trở nên tồi tệ hơn rất nhiều với rất nhiều người.” Vấn đề là, nếu điều đó đúng, thì rất tiếc, những người có tiền lại không nghĩ vậy.