Sau 10 tháng của năm 2025, kinh tế thành phố Hồ Chí Minh tiếp tục ghi nhận nhiều tín hiệu phục hồi tích cực. Nhưng để hoàn thành mục tiêu tăng trưởng GRDP 8,5% cho cả năm, thành phố cần kích hoạt mạnh mẽ ba động lực then chốt: Tiêu dùng, xuất khẩu và đầu tư công. Đây là nhận định được lãnh đạo và các sở ngành nêu tại phiên họp kinh tế – xã hội tháng 10 do UBND thành phố tổ chức ngày 31.10.

Theo phó giám đốc sở Tài chính Hoàng Vũ Thảnh, kinh tế thành phố phục hồi đồng đều trên hầu hết lĩnh vực. Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng đạt hơn 1,74 triệu tỉ đồng, tăng 15% so với cùng kỳ; điều này phản ánh sức mua nội địa vẫn là trụ cột chính. Xuất khẩu ước đạt 76,23 tỉ USD, tăng 4,87%; nhập khẩu 80,87 tỉ USD, tăng 5%. Du lịch ghi nhận khởi sắc mạnh với tổng thu hơn 208.000 tỉ đồng, tăng 22,4%, trong đó có 6,58 triệu lượt khách quốc tế, tăng gần 18% so với cùng kỳ năm trước.

Chỉ số sản xuất công nghiệp tăng 7,5% với bốn ngành trọng điểm đều tăng; nổi bật là cơ khí tăng 18,3% và thực phẩm – đồ uống tăng 8,3%. Tuy nhiên các lĩnh vực sản xuất điện và khai thác dầu thô do trung ương điều tiết lại giảm mạnh khiến chỉ số công nghiệp chung bị kéo xuống 3,3 điểm %.

Tổng thu ngân sách 10 tháng ước đạt 652.509 tỉ đồng, tương đương 97,2% dự toán trung ương giao, tăng 15,5% so với cùng kỳ. Đáng chú ý, các khoản thu đột biến đến từ đất đai, đặc biệt dự án khu đô thị lấn biển Cần Giờ, mang về hơn 27.000 tỉ đồng tiền sử dụng và thuê đất.

Tuy vậy, thành phố cũng đối mặt nhiều thách thức. Số doanh nghiệp thành lập mới giảm 6,4% trong khi doanh nghiệp giải thể tăng gần 40%, phản ánh chi phí và tín dụng vẫn chịu sức ép lớn. Đặc biệt, giải ngân đầu tư công đến cuối tháng 10 chỉ đạt 52,7% kế hoạch, thấp hơn nhiều so với yêu cầu. Theo tính toán của Cục Thống kê, để đạt mục tiêu GRDP cả năm 8,5%, quý IV phải tăng ít nhất 12,4%, một mức rất khó nếu đầu tư công không được “kích thích” trong hai tháng cuối.

Nguyên nhân chính được chỉ ra là vướng pháp lý đất đai và quy trình phê duyệt dự án. Một số công trình giao thông trọng điểm như vành đai 3, metro số 1 hay mở rộng quốc lộ 50 vẫn chậm tiến độ do công tác giải phóng mặt bằng và thiếu vật liệu. Thành phố đang triển khai cơ chế ủy quyền rút gọn, song cần thêm hướng dẫn cụ thể từ các bộ ngành để tháo gỡ triệt để.

Trong bối cảnh đó, tiêu dùng nội địa tiếp tục được xem là “động cơ cứu cánh”. Sở Công Thương thành phố cho biết chương trình khuyến mãi tập trung cuối năm và chuỗi hội chợ Tết 2026 dự kiến phủ toàn địa bàn nội–ngoại thành, kết hợp thương mại điện tử và bán hàng đa kênh để kích cầu. Chính quyền cũng kêu gọi doanh nghiệp tham gia bình ổn thị trường, bảo đảm nguồn cung hàng hóa Tết và giữ ổn định giá cả.

Về đầu tư nước ngoài, thành phố vẫn giữ vị thế đầu tàu thu hút FDI cả nước. Trong 8 tháng đầu năm, vốn FDI đạt gần 6,9 tỉ USD, tăng 58% so với cùng kỳ. Các lĩnh vực thu hút mạnh gồm công nghệ cao, logistics và tài chính – dịch vụ, trong đó Singapore, Nhật Bản và Hoa Kỳ là ba nhà đầu tư lớn nhất. Báo cáo của OECD đánh giá Việt Nam đang nổi lên như điểm sáng tăng trưởng châu Á trong bối cảnh toàn cầu nhiều biến động nhờ ổn định chính trị và tiêu dùng nội địa mạnh.

Chính phủ cũng đang triển khai hàng loạt chính sách hỗ trợ dòng vốn FDI chất lượng cao. Từ ngày 1.10.2025, luật thuế thu nhập doanh nghiệp mới có hiệu lực, áp dụng ưu đãi đặc biệt cho các dự án công nghệ cao và năng lượng tái tạo. Cùng với đó, nghị định 236/2025/NĐ-CP ban hành giữa tháng 10 yêu cầu rà soát lại toàn bộ quy định đầu tư, nhằm ưu tiên các doanh nghiệp có quản trị minh bạch, chuyển đổi xanh và đóng góp dài hạn.

Những cải cách này được kỳ vọng sẽ giúp thành phố tận dụng tốt hơn lợi thế sau hợp nhất hành chính với Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu, hình thành vùng công nghiệp – đô thị – cảng biển liên thông, đóng vai trò trục động lực tăng trưởng phía Nam. Trong đó, thành phố giữ vị trí trung tâm tài chính, logistics và đổi mới sáng tạo; Bình Dương tập trung công nghiệp chế biến; còn Bà Rịa – Vũng Tàu phát triển năng lượng và cảng biển.

Dù còn nhiều áp lực, các chuyên gia cho rằng triển vọng phục hồi vẫn rõ ràng. Ông Nguyễn Xuân Thành, Đại học Fulbright Việt Nam, nhận định: Nếu đầu tư công được đẩy lên 80% kế hoạch trong quý IV, cộng với sức mua cuối năm và dòng vốn FDI tiếp tục chảy mạnh, thành phố vẫn có thể đạt mức tăng trưởng quanh 8%. “Điều quan trọng không chỉ là con số tăng trưởng mà là cách thành phố giữ được đà phục hồi ổn định qua năm 2026,” ông nói.

Phó chủ tịch thường trực UBND thành phố Nguyễn Văn Thọ khẳng định: Trong hai tháng cuối năm, thành phố sẽ tập trung toàn lực cho các dự án hạ tầng, đặc biệt giao thông, nhà ở xã hội và chuyển đổi số. Bên cạnh đó, chính quyền yêu cầu các sở ngành rà soát từng dự án để giải ngân nhanh, xử lý dứt điểm các nút thắt thủ tục và mặt bằng, đồng thời đẩy mạnh thu hút đầu tư tư nhân thông qua hợp tác công – tư.