Mùa thu năm 2023, James Lowe, đầu bếp nổi tiếng ở London và là người đưa nhà hàng Lyle’s trở thành một trong những địa chỉ ẩm thực hàng đầu tại Anh, nhận ra ông cần sự trợ giúp. Dù có hơn 20 năm kinh nghiệm, từng làm việc tại các nhà hàng danh tiếng như Fat Duck và River Cafe, ông chưa từng tự tay mổ cá ngừ vây xanh. Khi nước Anh bắt đầu cấp phép đánh bắt loài cá này, Lowe đặt mua một con nặng 180kg từ nhà cung cấp quen thuộc ở Cornwall.

Việc xử lý một con cá vừa đắt tiền vừa nặng đến 180kg không hề đơn giản. “Hầu như không ai trong đội bếp của tôi từng xử lý cá ngừ vây xanh, và mỗi phần thịt lại có một tên gọi khác nhau,” Lowe kể. Ngay cả những con dao họ thường dùng cũng không phù hợp.

Thế là Lowe tìm đến YouTube. Ông cùng nhóm bếp đã dành hàng giờ xem video của các chuyên gia làm cá ở Nhật, trong đó nhiều người sử dụng những con dao dài như kiếm. “Chúng tôi tìm theo từ khóa như ‘butchery’, ‘chợ cá Nhật’ hoặc ‘Đài Loan’,” ông kể, “để tránh video của đầu bếp nghiệp dư và chỉ xem những người xử lý loại cá này mỗi ngày.” Ông nói việc chia cá thành các phần chính mất hơn một giờ. “Giờ nếu có đúng công cụ và kinh nghiệm, chúng tôi chỉ cần khoảng 10 phút.”

Lowe không dừng lại ở đó. “Chúng tôi tìm tên các nhà hàng sushi để xem họ có đang làm điều gì mới mẻ không,” ông nhớ lại. Sau đó, nhóm bắt đầu thử nghiệm. Một món ăn từ nhà hàng Lyle’s (hiện đã đóng cửa) — tartare ăn kèm bánh mì nướng rưới mỡ cá ngừ nóng chảy — đã lọt vào danh sách những món ăn ngon nhất năm. Lowe khẳng định YouTube là “công cụ cực kỳ hữu ích để tiếp cận thông tin một cách nhanh chóng.”

Trước đây, một đầu bếp như Lowe có thể sẽ phải tra cứu sách dạy nấu ăn có hình minh họa hoặc mời chuyên gia đến hướng dẫn. Nhưng ảnh chụp chỉ mang tính tham khảo và dễ khiến đầu bếp mắc sai lầm trị giá hàng ngàn đô la. Nếu để người khác làm thay, họ cũng không học được gì. Giống như vận động viên xem lại video luyện tập, đầu bếp giờ đây có thể tận dụng kho video khổng lồ trên YouTube để nâng cao tay nghề.

Video dạy nấu ăn không phải điều mới mẻ. Julia Child từng được xem là người tiên phong với chương trình The French Chef ra mắt từ năm 1963. Khi kênh Food Network xuất hiện 30 năm sau, khán giả học được vô số mẹo nấu ăn từ các tên tuổi như Emeril Lagasse và Bobby Flay. Ngày nay, gần như mọi nền tảng mạng xã hội đều có nội dung hướng dẫn nấu ăn tại nhà, đặc biệt cho những người muốn nấu một bữa tối ngon trong 5 phút với ít nguyên liệu.

Tuy nhiên, YouTube đặc biệt trở thành kho tàng kiến thức cho giới đầu bếp. Theo công ty phân tích Tubular Labs, số video về ẩm thực và đồ uống được đăng tải mỗi tháng trên nền tảng này đã tăng từ 171.000 vào tháng 1.2024 lên 315.000 vào tháng 6.2025. Trong một bài đăng năm 2023 trên kênh Culture & Trends, YouTube cho biết 80 tỉ lượt xem chỉ trong 11 tháng đầu năm đến từ các video của những đầu bếp như Roy Choi, chủ xe bán đồ nướng Kogi BBQ tại Los Angeles. Với những người biết cách tìm kiếm, YouTube đang trở thành một thư viện học nghề thiết thực. Gần đây, nền tảng này còn giúp nhiều đầu bếp tay ngang xây dựng tên tuổi và mở nhà hàng riêng.

“YouTube đã tạo ra những cách trải nghiệm nấu ăn chưa từng có trước đây, từ trào lưu ASMR đến cảm giác thỏa mãn khi xem toàn bộ quy trình chế biến từ đầu đến cuối,” Roya Zeitoune, giám đốc phụ trách mảng văn hóa và xu hướng của YouTube tại khu vực châu Âu, Trung Đông và châu Phi, chia sẻ. “Có vô vàn cách để nghệ thuật nấu ăn trở nên sống động hơn trên YouTube.”

Tại London, Max Lewis từng làm việc trong ngành phần mềm trước khi phát hiện món pizza kiểu New Haven (Connecticut) qua YouTube trong thời kỳ dịch Covid. Giờ đây, anh đang làm bánh tại Lenny’s Apizza, một tiệm pizza mới một năm tuổi tại Finsbury Park. Một đầu bếp pizza khác, David Ratcliffe, chủ nhà hàng Ria’s chuyên làm pizza kiểu Detroit ở Notting Hill, cũng cho rằng YouTube đã giúp người Anh tiếp cận kỹ thuật làm pizza kiểu Mỹ, vốn dễ thực hiện hơn kiểu Naples truyền thống từng thống trị các tiệm pizza ở Anh.

Một số đầu bếp còn được nhiều hơn thế. Jonathan Tam, bếp trưởng kiêm chủ sở hữu nhà hàng Jatak đạt sao Michelin ở Copenhagen, bắt đầu tìm hiểu kỹ thuật nấu ăn Nhật Bản trên YouTube từ năm 2008 khi anh còn làm tại nhà hàng Noma. Tam kể rằng anh từng xem video của Seiji Yamamoto, bếp trưởng nhà hàng Nihonryori RyuGin ở Tokyo, đang dùng máy quét X-quang để nghiên cứu cách cắt lươn và trình diễn kỹ thuật chế biến vịt. “Ông ấy còn dùng súng nitơ để làm đông phần đầu vịt trong lúc áp chảo.” Đó không phải kỹ thuật dành cho người mới, nhưng là kho báu cho các đầu bếp chuyên nghiệp.

“Ngày xưa, đầu bếp không bao giờ chia sẻ công thức của mình,” Wylie Dufresne nói. Ông từng nổi tiếng với nhà hàng wd~50 theo trường phái hiện đại ở Manhattan từ đầu những năm 2000. Nhưng giờ đây, mọi người sẵn sàng chia sẻ kiến thức. “Ngay cả những người làm nghề lâu năm như tôi cũng thấy đây là thời điểm thú vị với tất cả mọi người.” YouTube cũng giúp ông phát triển kỹ năng làm bánh pizza cho Stretch Pizza — tiệm bánh lấy cảm hứng từ kỹ thuật truyền thống mà ông mở tại khu Flatiron, New York.

Thực tế cho thấy “trường đại học YouTube” đang dần thay thế mô hình đào tạo nghề truyền thống từng là con đường bắt buộc trong các căn bếp danh giá. “Khi tôi mới vào nghề sau khi tốt nghiệp trường dạy nấu ăn năm 2007, mọi thứ xoay quanh việc được làm việc dưới trướng các đầu bếp ở những nhà bếp khắc nghiệt nhất,” Frank Pinello, chủ tiệm Best Pizza nổi tiếng ở Brooklyn, chia sẻ. “Khi đó, ai cũng muốn làm cho Thomas Keller. Đó là cách bắt đầu sự nghiệp.”

Hiện nay, Pinello, cũng là một ngôi sao YouTube, chứng kiến toàn bộ quá trình học nghề diễn ra trên nền tảng này. Vài năm trước, anh gặp Norma Knepp, người điều hành một quầy hàng nhỏ ở chợ nông sản Root’s tại Lancaster County, Pennsylvania. “Chỗ đó không phải nơi mọi người thường tìm đến để ăn pizza, nhưng bà ấy lại rất thành công. Và bà nói mình học tất cả qua YouTube.”

Rasheed Philips, được biết đến trên mạng xã hội với biệt danh “Gentleman Smoker”, hiện điều hành Philips Barbeque, một thương hiệu BBQ di động tại Lawrenceville, Georgia. Anh học phong cách nướng lửa trực tiếp mang đậm cảm hứng Caribbean bằng cách xem đi xem lại video của chuyên gia đồ nướng Malcom Reed và chương trình Man Fire Food.

“Tôi học bằng hình ảnh,” Philips nói. Anh cũng đánh giá cao YouTube vì giúp đầu bếp trẻ rút ngắn hành trình khởi nghiệp. “YouTube đang tạo ra làn sóng những đầu bếp trẻ,” anh nói. Philips nhắc đến Rae Barker, thí sinh trẻ tuổi đến từ Texas trong các cuộc thi BBQ, được cộng đồng mạng biết đến với biệt danh Lil’ Gringa. “Cô bé học mọi thứ qua video,” anh kể. Anh cũng nhắc đến Evan Wiederspohn, người bắt đầu thi BBQ từ năm 14 tuổi với các kỹ thuật học được từ Internet. “Giờ cậu ấy mới 19 tuổi nhưng đã sắp mở xe bán đồ ăn riêng,” Philips cho biết.

Tuy nhiên, ngay cả YouTube có thể sớm bị vượt mặt. “TikTok. Đó là thứ các đầu bếp trẻ của tôi đang dùng,” Jonathan Tam tại Jatak nói. “Chỉ cần một đoạn clip 10 giây quay cảnh bắt kem hay làm một loại bánh thú vị nào đó.”

Đúng như vậy, với định dạng siêu ngắn, dễ xem và thuật toán tối ưu hóa nội dung, TikTok ngày càng phổ biến. Từ những mẹo làm món trứng trần nóng lạnh nổi tiếng của Alain Passard đến cách làm bánh ngọt mới nhất của Cedric Grolet, mọi thứ đều có thể lan truyền nhanh chóng.

“TikTok giúp họ chú ý đến một điều gì đó,” Tam nói thêm. “Có thể sau đó họ tìm hiểu sâu hơn. Hoặc đôi khi, bấy nhiêu là quá đủ với họ.”