Việc mua một chiếc xe mới thực sự đặc biệt có thể bào mòn cả sự kiên nhẫn lẫn ví tiền của bạn.

Ngay cả phiên bản cơ bản nhất của Porsche 911 cũng đã có giá hơn 132.000 USD. Trong khi đó, tại một số đại lý ở Nam California, mẫu 911 S/T tuyệt vời được rao bán với giá cao gấp đôi, thậm chí gấp ba lần so với mức đề xuất 292.000 USD của hãng. Đó là còn chưa kể đến việc bạn có thể không lấy được suất đặt hàng. Cùng lúc, giá bán trung bình của một chiếc Ferrari trong năm ngoái đã chạm mốc 457.000 USD. Nếu bạn muốn phiên bản đặc biệt, hãy cộng thêm từ 40% đến 80% vào giá đó, rồi chuẩn bị chờ từ một đến hai năm để được giao xe.

Cho phép tôi gợi ý một lựa chọn khác, một lối rẽ khỏi cuộc chạy đua vũ trang của giới mê xe. Một liều thuốc xoa dịu thần kinh, mang khí chất của Sean Connery, sự thanh lịch của Michael Caine và phong cách của Robert Redford. Một chiếc xe dành cho người lớn: Rolls-Royce cổ điển.

Chỉ cần nhìn dáng vẻ uy nghi của cỗ xe, với phần lưới tản nhiệt bệ vệ từng đưa đón nguyên thủ quốc gia từ Cung điện Buckingham đến tận Brunei, là đủ thấy khác biệt. Biểu tượng nữ thần phía trước lao mình theo gió như mũi tàu lướt qua cơn sóng bình minh. Một chiếc Rolls-Royce Silver Shadow cuối thập niên 1970 vừa hợp với Mick Jagger trong chiếc áo lụa phóng túng, vừa hợp với hình mẫu “Thiên nga” của Truman Capote, kiểu phụ nữ như Jackie Kennedy đeo chuỗi ngọc trai trên đường tới Bergdorf Goodman. Và tất nhiên, có tài xế riêng.

Tôi đến với chiếc Rolls-Royce đầu tiên hoàn toàn tình cờ. Chuyện đó xin để dịp khác, nhưng chỉ cần biết rằng kể từ ngày ấy, tôi chưa một lần hối hận. Trái lại, tôi ngày càng yêu thích nó hơn, đến mức thường xuyên luân phiên giữa hai chiếc: Silver Shadow LWB 1975 màu ô liu sắc sảo và Silver Spur 1985 màu sâm panh, nổi bật với các đường viền kem mịn quanh ghế da màu cà phê. Đây là hai chiếc tôi lái hằng ngày.

Cả hai vẫn giữ khối động cơ V-8 huyền thoại, mà trong suốt nhiều năm, hãng không hề công bố thông số kỹ thuật. Khi bị hỏi, nhà máy chỉ trả lời ngắn gọn: “Công suất là đủ.” Bộ sưu tập đặc biệt gồm 25 chiếc xe chế tác riêng để kỷ niệm 100 năm dòng Phantom cũng sẽ tiếp tục sử dụng động cơ đốt trong. Những chiếc sedan mới này dùng động cơ V-12 dung tích 6,75 lít, và chiếc đầu tiên sẽ được trưng bày tại Concours ở Wynn Las Vegas vào ngày 1.11.

Tôi cho rằng điều này có thể khiến hãng phải xem xét lại mục tiêu chuyển hoàn toàn sang xe điện vào năm 2030, điều tôi từng đưa tin từ năm 2021, hai năm trước khi trở thành nhà báo đầu tiên lái thử mẫu xe điện đầu tiên của hãng: Chiếc Spectre. (Dù sao thì ai rồi cũng phải chuyển.) Trong lúc đó, giá các mẫu Rolls-Royce mới vẫn tiếp tục tăng, với những đơn hàng độc quyền có thể lên tới hơn 30 triệu USD.

Quay lại với dòng xe cổ. Có thể bạn sẽ thắc mắc vì sao chúng cần được bênh vực, trong khi danh tiếng mà Charles Rolls và Henry Royce dày công gây dựng từ năm 1904 vẫn bền vững suốt hơn một thế kỷ qua. Những cỗ xe này từng chở các maharaja và quốc vương, cả người nổi tiếng lẫn người tai tiếng.

Tiếc thay, giống như mọi nhân vật hoàng gia, Rolls-Royce cổ luôn bị giới sưu tầm xe mang ra giễu cợt bằng những câu chuyện giật gân và định kiến dễ dãi. Nếu bạn nói mình quan tâm đến Rolls-Royce, kiểu gì cũng có người cảnh báo: “Không gì đắt bằng một chiếc Rolls-Royce rẻ tiền,” rồi liệt kê cách mà hệ thống thủy lực, từng rất tiên tiến, có thể hỏng hóc và khiến bạn tốn cả khoản đặt cọc mua nhà để sửa. Họ sẽ bảo rằng xe không đáng tin cậy và khó tìm nơi sửa chữa.

Đúng là nếu không được bảo dưỡng tốt, chi phí sửa chữa của một chiếc Shadow có thể nhanh chóng vượt qua cả giá thị trường, như hướng dẫn định giá của Hagerty từng ghi rõ.

Đừng quá lo lắng. Những chiếc Rolls-Royce sản xuất từ thập niên 1960 đến 1980 vẫn có giá khá phải chăng nếu so với nhiều dòng xe cổ cao cấp cùng thời. Các mẫu Shadow và Spur vẫn dễ dàng tìm thấy trên trang Bring a Trailer hoặc tại các buổi đấu giá trực tiếp, với giá dao động từ 20.000 đến 30.000 USD.

Theo Hagerty, giá trung bình cho một chiếc Silver Shadow đời 1970 ở tình trạng như mới là 32.800 USD. Với khoảng một nửa số tiền đó, bạn đã có thể mua được một chiếc còn rất tốt. Nếu tình cờ gặp một chiếc Corniche đẹp mắt hoặc mẫu Camargue hiếm có, đầy phong cách và còn nguyên bản với giá dưới 60.000 USD, thì đó là món hời, vì giá trị thực tế thường từ 70.000 USD trở lên. Cá nhân tôi chưa từng nhận hóa đơn gara nào vượt quá vài ngàn USD.

Nếu chọn được chiếc phù hợp, trải nghiệm sẽ rất đáng nhớ. Rolls-Royce toát ra khí chất như chính Tom Ford, người mà ai cũng bảo có mùi nước hoa quyến rũ. Xe mang những tông màu hấp dẫn như Claret, Regency Bronze, Smoke Green và Scots Pine Green Metallic. Ngay cả những màu trung tính cũng được đặt tên một cách sang trọng: Silver Chalice Metallic, Silvermink Metallic, Shell Grey.

Chúng chắc chắn như xe tăng nhưng lại được chế tác bằng đôi bàn tay tinh xảo. Cabin yên tĩnh như két sắt. Cửa xe dày, chắc, đóng lại nghe một tiếng “cụp” đầy mãn nguyện. Vỏ xe hiệu Avon, nội thất da cao cấp, ốp gỗ óc chó đánh bóng, thảm lông dày, điểm xuyết chrome sáng bóng. Tôi đặc biệt yêu thích vô-lăng gỗ, mảnh mai như thể thuộc về một chiếc du thuyền Riva hơn là xe hơi. Hệ thống điều hòa mát đến mức hơi nước ngưng tụ ngay trên những khe gió kim loại tròn xoe.

“Chất lượng sẽ tồn tại mãi sau khi người ta quên đi giá tiền,” một cuốn sổ tay chủ xe từng viết như vậy. Tôi cảm nhận rõ điều đó mỗi khi ngồi vào một chiếc xe kém sang hơn. Vâng, cũng có lúc kính chỉnh điện bị trục trặc. Dù sao thì hệ thống điện của các mẫu xe Anh vốn thường không ổn định. Tôi thừa nhận thỉnh thoảng phải bật công tắc ngắt điện trên chiếc Silver Shadow để tránh cạn bình. Nhưng mỗi lần rời khỏi Rolls-Royce và bước sang chiếc Corvette C3, tôi có cảm giác như đang rời khỏi máy bay riêng để chui vào một cái lon thiếc. Dù vậy, tôi vẫn rất yêu chiếc Vette đó.

Rolls-Royce cổ lái như mơ, bồng bềnh nhờ hệ thống treo “thảm bay” đặc trưng. Chiếc xe lướt qua những con đường đầy ổ gà ở Los Angeles mà không hề hấn gì. Nhiều hôm, chỉ cần lướt nhẹ trên Bedford Drive hướng về văn phòng, ngắm tượng Spirit of Ecstasy rẽ qua hàng cọ trước mũi xe, tâm trạng tôi đã khá lên thấy rõ. Bạn có biết rằng người hướng dẫn lái chính thức của Rolls-Royce từng dạy học viên bằng cách đặt ly Champagne coupe lên nắp capo, rồi yêu cầu họ thắng xe mà không làm đổ giọt nào? Nếu luyện tập đủ, ai cũng làm được.

Thật ra, tôi lái xe lịch sự hơn hẳn mỗi khi cầm vô lăng chiếc Spur, so với khi lái chiếc BMW gầm rú. Tất cả là nhờ dáng vẻ bệ vệ của chiếc xe. Rolls-Royce khiến mọi việc thường nhật cũng trở thành một dịp đặc biệt.

Dĩ nhiên, những chiếc sedan này cần không gian. Vì thế, tôi hạn chế đổi làn khi đang lái, nhất là trên đường cao tốc, quốc lộ hoặc nội đô. Lao qua 5 làn để rẽ khỏi xa lộ 101 chẳng khác nào chơi trò Frogger với một con tàu du lịch, và đó không phải việc dành cho người yếu tim. Thành thật mà nói, đừng bao giờ thực hiện động tác đột ngột khi cầm lái xe này. Nếu có thể, hãy lên kế hoạch phanh từ cách đó cả dặm.

Bạn cũng cần một người thợ đáng tin cậy để chăm sóc chiếc Rolls-Royce cổ của mình — tốt nhất là tìm trước khi mua. Hãy mời người đó kiểm tra xe giúp bạn trước khi đưa ra quyết định, để hình dung được mức độ cam kết cần có. Theo kinh nghiệm của tôi, Rolls-Royce rất đáng tin cậy nếu bạn chịu khó lái thường xuyên. Để xe nằm không quá lâu sẽ khiến ống cao su nứt, kim phun đóng cặn, bơm nước xuống cấp nhanh chóng. Điều quan trọng nhất là phải để xe vận hành thường xuyên. Tôi không thể nhấn mạnh điều này đủ nhiều.

Mà tôi cũng không nghĩ đó là vấn đề gì lớn. Không có lý do gì để một chiếc xe phi thường như vậy nằm yên trong gara chờ “dịp đặc biệt” cả. Dù bạn ngồi ghế lái hay ghế sau, trên một chiếc Rolls-Royce cổ, mỗi ngày đều là một ngày lễ.