Theo Tân Hoa xã, mỗi trẻ dưới 3 tuổi sẽ được hỗ trợ 3.600 nhân dân tệ/năm (tương đương khoảng 502 USD). Khoản trợ cấp này sẽ được áp dụng hồi tố từ ngày 1.1 năm nay, dành cho tất cả các trẻ em, bất kể là con đầu lòng, thứ hai hay thứ ba, nhằm khuyến khích các cặp vợ chồng trẻ vốn đang e ngại về chi phí nuôi con ngày càng cao.

Chính sách này dự kiến mang lại lợi ích cho hơn 20 triệu gia đình mỗi năm, theo Tân Hoa xã. Trước đây, Trung Quốc từng triển khai các biện pháp như miễn giảm thuế và phát triển các dịch vụ trông giữ trẻ hợp túi tiền nhằm đối phó với khủng hoảng sinh suất.

Biện pháp mới được đưa ra trong bối cảnh dân số Trung Quốc sụt giảm năm thứ ba liên tiếp vào năm 2024. Số trẻ sơ sinh mới chỉ còn 9,54 triệu, bằng một nửa so với 18,8 triệu trẻ sinh ra vào năm 2016 – thời điểm Trung Quốc bãi bỏ chính sách một con.

Sự sụt giảm tỉ lệ sinh gây lo ngại lớn cho nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, nơi mà lực lượng lao động đang suy giảm, ảnh hưởng đến nguồn cung lao động và năng suất. Trung Quốc đã mất vị trí quốc gia đông dân nhất thế giới vào tay Ấn Độ từ năm 2023, và theo mô hình dự báo của Liên Hiệp Quốc, dân số Trung Quốc có thể giảm xuống 1,3 tỉ vào năm 2050 và dưới 800 triệu vào năm 2100.

Một nguyên nhân lớn dẫn đến viễn cảnh đáng báo động này là tỉ lệ kết hôn đang lao dốc. Năm ngoái, Trung Quốc ghi nhận tỉ lệ kết hôn thấp nhất trong gần nửa thế kỷ, giảm 20% so với năm trước đó. Trong vòng một thập kỷ, số cặp kết hôn giảm từ 13,47 triệu (năm 2013) xuống còn 6,11 triệu (năm 2024).

Người dân Trung Quốc cũng kết hôn muộn hơn, với độ tuổi kết hôn lần đầu trung bình tăng từ 24,9 tuổi (năm 2010) lên 28,7 tuổi (năm 2020). Trong bối cảnh phần lớn trẻ em sinh ra trong hôn nhân, tỉ lệ kết hôn giảm đồng nghĩa với tỉ lệ sinh có thể tiếp tục giảm sâu trong năm nay.

Tân Hoa xã cho biết người dân có thể nộp hồ sơ xin trợ cấp qua mạng hoặc trực tiếp, và mỗi tỉnh sẽ tự quy định lịch chi trả cụ thể tùy theo điều kiện thực tế.

Chính sách địa phương

Nhiều thành phố tại Trung Quốc đã tự triển khai các gói trợ cấp trong những năm gần đây, đặc biệt nhằm khuyến khích sinh con thứ hai và thứ ba. Dù không có khảo sát toàn quốc về mong muốn sinh thêm con, một cuộc thăm dò năm 2023 tại tỉnh Quảng Đông cho thấy 50% người được hỏi muốn có nhiều hơn một con, và 6,5% muốn sinh ba con.

Thành phố Hohhot – thủ phủ khu tự trị Nội Mông – từng gây chú ý toàn quốc vào tháng 3 khi trợ cấp 50.000 nhân dân tệ cho cặp đôi sinh con thứ hai và 100.000 nhân dân tệ cho con thứ ba trở lên. Một số thành phố khác còn trợ cấp mua nhà cho các gia đình sinh nhiều con.

Một số chính sách đã mang lại kết quả. Năm 2023, thành phố Thiên Môn (tỉnh Hồ Bắc) triển khai gói hỗ trợ hơn 90.000 nhân dân tệ cho cặp đôi sinh con thứ hai và nhiều hơn nữa cho con thứ ba, bao gồm: Tiền mặt, trợ cấp nuôi con, hỗ trợ nhà ở. Thành phố này ghi nhận số ca sinh năm 2024 tăng 17% so với năm trước.

Cho đến nay, đa số trợ cấp vẫn mang tính phân tán, chủ yếu do các thành phố nhỏ triển khai. Tại kỳ họp Đại hội Nhân dân Toàn quốc năm nay, chính phủ Trung Quốc cũng nêu kế hoạch tăng cường trợ cấp nuôi con, dịch vụ chăm sóc và hỗ trợ cho phụ nữ mang thai, nhưng chưa nêu rõ chi tiết. Một số đại biểu và cố vấn chính trị cũng kiến nghị kéo dài thời gian nghỉ thai sản, mở rộng trợ cấp và xây dựng “xã hội thân thiện với sinh sản”.

— Với sự hỗ trợ của Josh Xiao