Vào giữa những năm 1990, Denise Loyd là một kỹ sư xây dựng và quản lý dự án cho các công trình xây dựng lớn. Công việc rất thử thách, nhưng cô ngày càng bị thu hút bởi các tương tác trong môi trường văn phòng, đặc biệt là với tư cách là một phụ nữ da màu trong lĩnh vực chủ yếu là nam giới. “Các đồng nghiệp nam, không theo cách thô lỗ, chủ yếu tương tác với tôi dưới lăng kính mà họ quen khi nói chuyện với phụ nữ,” cô nói. Họ đối xử với cô như một thư ký, vợ hoặc con gái, “chứ không hẳn là một người ngang hàng.” Điều này đặc biệt thu hút sự chú ý của Loyd, vì cô là người da đen và như cô nói, “vấn đề chủng tộc rất hiện hữu với tôi khi rời trường cao học.”

Đến năm 1997, Loyd, hiện là giáo sư tại Trường Kinh doanh Gies, Đại học Illinois, quyết định dành toàn thời gian nghiên cứu các động lực này trong quản lý. “Tôi luôn muốn lấy bằng tiến sĩ, phần lớn vì đó là đỉnh cao nhất trong giáo dục,” cô nói. Nhưng cô không thực sự biết điều đó đòi hỏi gì. Theo như cô biết, chưa ai trong cuộc đời cô từng có bằng tiến sĩ. Vào năm 1997, người da đen chỉ chiếm hơn 3% trong tổng số tiến sĩ được cấp.

Một ngày nọ, cô thấy một quảng cáo trên tạp chí Black Enterprise. Một tổ chức trẻ với cái tên trung lập, PhD Project, đang tổ chức hội nghị tại Chicago (nơi cô sinh sống), dành cho người da đen và những người da màu ít được đại diện khác, những ai quan tâm đến việc theo đuổi bằng tiến sĩ về kinh doanh. Loyd lập tức cảm thấy phấn khích khi bước vào sự kiện và thấy “rất nhiều người trông giống tôi cũng tò mò về một mục tiêu mà tôi đang tò mò. Cảm giác rất khác biệt, vì đó không phải là điều tôi thường có được.”

Từ năm 1994, PhD Project theo đuổi một sứ mệnh khiêm tốn: hỗ trợ sinh viên từ các nhóm ít được đại diện theo đuổi chương trình tiến sĩ kinh doanh. Nhưng nay, chính quyền Trump đang điều tra nhiều trường đại học đối tác của tổ chức này. Nỗ lực nhằm dỡ bỏ PhD Project dường như là bước đi đầu tiên trong chiến dịch rộng lớn hơn nhằm xóa bỏ mọi dấu tích của các chương trình về đa dạng, công bằng và hòa nhập (DEI) tại tất cả các trường học của Mỹ có nhận tài trợ liên bang. (Bộ Giáo dục Mỹ đã nêu rõ ý định này trong một lá thư gửi toàn bộ các cơ sở giáo dục vào tháng 2.)

PhD Project được thành lập bởi Quỹ KPMG, cánh tay từ thiện của KPMG, vào năm 1994. “Các công ty kế toán nhận ra rằng các trường kinh doanh không đào tạo ra kế toán đến từ các nền tảng đa dạng. Họ đều là đàn ông da trắng,” Caryn Beck-Dudley, cựu chủ tịch Hiệp hội AACSB (Hiệp hội các trường kinh doanh hàng đầu) và là thành viên hội đồng PhD Project cho biết. “Nhiều đối tác ở Ernst & Young, Deloitte muốn có những kế toán và sau này là đối tác có hình ảnh giống với khách hàng của họ.”

Giải pháp của KPMG là xây dựng một đường ống dẫn sinh viên da đen, sau này mở rộng thêm với người gốc Tây Ban Nha và người bản địa, vào các khoa giảng dạy tại trường kinh doanh. Có các giáo sư da đen sẽ giúp sinh viên da đen “thấy được họ có thể làm gì, và có người hướng dẫn,” Beck-Dudley nói. “Vấn đề là được dạy bởi người giống bạn.” (Năm 2024, KPMG và quỹ của họ đóng góp hơn 1 triệu USD vào chi phí điều hành và trợ cấp tài chính cho dự án.)

PhD Project tìm cách tuyển sinh các ứng viên thiểu số, đặc biệt là những người làm trong lĩnh vực kinh doanh, những người chưa từng nghĩ đến việc lấy bằng tiến sĩ. Những người quan tâm có thể tham dự hội nghị thường niên kéo dài hai ngày, gặp gỡ những người có hoàn cảnh tương tự đang học tiến sĩ hoặc đang giảng dạy tại các trường. Các trường đại học, trả phí thường niên, sẽ có bàn giới thiệu thông tin.

“Không hiếm để gặp các sinh viên tiềm năng không biết gì về bằng tiến sĩ trong lĩnh vực kinh doanh,” hiệu trưởng một trường đang bị Bộ Giáo dục điều tra nói. Quan trọng là, nhiều người không biết rằng chương trình thường bao gồm học bổng và trợ cấp sinh hoạt. “Mọi người nghĩ đó là 4 năm học phí nữa, một quan niệm sai lầm phổ biến,” ông nói.

“Sau hội nghị, tôi hiểu rõ hơn các trường cần gì ở ứng viên,” Loyd nói. Vì thời hạn nộp hồ sơ chỉ cách đó hai tháng, “tôi nhận ra mình chưa sẵn sàng nộp hồ sơ năm đó.”

Loyd sau đó nhập học tại Trường Kinh doanh Kellogg của Northwestern, không cần thêm sự hỗ trợ từ PhD Project. Tổ chức không can thiệp vào quy trình tuyển sinh, mà chỉ đóng vai trò kết nối giữa ứng viên và các trường. Khi đã nhập học, sinh viên có thể trở thành thành viên chính thức và tham gia hiệp hội chuyên ngành.

Herrison Chicas bắt đầu chương trình tiến sĩ về hành vi tổ chức tại Trường Kinh doanh Kenan-Flagler, Đại học North Carolina, năm 2019, hai mươi năm sau Loyd. Anh tham gia hiệp hội sinh viên để gặp gỡ cố vấn và đóng góp ngược lại cho thế hệ sau bằng các hội thảo và phiên thảo luận. “Chúng tôi kết nối qua hành trình cuộc sống,” Chicas nói. Là con trai người nhập cư gốc El Salvador, anh tốt nghiệp năm 2024 và nay giảng dạy tại Trường Kinh doanh Scheller, Georgia Tech. “Đó là sự sẻ chia trong cộng đồng.”

Tổ chức cũng chỉ định giáo sư cố vấn cho mỗi sinh viên, dù thường là ở xa. “Phần lớn thời gian, không có ai khác tại trường bạn tham gia dự án, vì số lượng vẫn còn quá ít,” Giám đốc điều hành tạm quyền Alfonzo Alexander nói. Sau khi thành tiến sĩ, thông tin của thành viên sẽ được chia sẻ với các trường đối tác đang tìm giảng viên mới.

Hiện PhD Project có 232 ứng viên tiến sĩ da đen, gốc Tây Ban Nha và người bản địa là thành viên. Trong 31 năm hoạt động, khoảng 1.800 người đã nhận bằng tiến sĩ với sự hỗ trợ từ dự án và hầu hết vẫn đang giảng dạy.

Theo Beck-Dudley và các hiệu trưởng, các trường đánh giá cao chương trình. “Ai cũng cảm thấy tốt vì nó giúp xây dựng đường ống và tạo cơ hội cạnh tranh,” một hiệu trưởng nói. “Không hỗ trợ đặc biệt. Chủ yếu là cung cấp thông tin và khuyến khích.”

Tuy người da đen và gốc Tây Ban Nha vẫn bị đại diện thấp, tỷ lệ đã tăng đáng kể kể từ năm 1993, từ 3% lên tới 8% vào năm 2021 trong lĩnh vực kinh doanh (so với tất cả lĩnh vực khác). Dù vậy, người gốc Tây Ban Nha vẫn tụt hậu so với các lĩnh vực khác.

Đầu năm 2025, PhD Project có 244 trường kinh doanh đối tác. Nhưng vào tháng 1, nhà hoạt động chống DEI Christopher Rufo đăng trên mạng xã hội X về hội nghị sắp tới, kèm đoạn đơn đăng ký yêu cầu ứng viên phải là người da đen, gốc Tây Ban Nha hoặc bản địa. Bài đăng nhanh chóng lan truyền tại các bang bảo thủ. Ngay sau đó, 9 trường ở Texas, 2 ở Florida và 3 ở Iowa biến mất khỏi danh sách đối tác.

PhD Project nhanh chóng thay đổi chính sách giới hạn thành viên, sửa đổi sứ mệnh và tầm nhìn để tránh rủi ro pháp lý, nhất là sau phán quyết của Tòa án Tối cao năm 2023 cấm ưu tiên chủng tộc trong tuyển sinh. Dù về mặt pháp lý vẫn ổn, ban điều hành nhận thấy có yếu tố chính trị khó lường.

Vào tháng 3, trước hội nghị thường niên, Bộ Giáo dục mở cuộc điều tra dân quyền với 45 trường đối tác, cáo buộc họ vi phạm Đạo luật Quyền Dân sự vì làm việc với một tổ chức “giới hạn quyền tham dự theo chủng tộc.” Trong email gửi Bloomberg, trợ lý quyền Bộ trưởng Craig Trainor cho biết: “Chúng tôi sẽ không chỉ dựa vào lời hứa của tổ chức, mà cần bằng chứng họ đã chấm dứt thực hành phân biệt chủng tộc.”

Luật sư Josh Richards cho rằng mục tiêu là khiến các trường cắt đứt quan hệ với tổ chức. “Chỉ cần bị điều tra thôi cũng đủ gây áp lực lớn.” Việc thanh minh sẽ rất tốn kém và phiền toái, khiến các trường e ngại dù chương trình có hợp pháp.

Ảnh hưởng đến PhD Project là tức thì và nghiêm trọng. Năm 2024, có 89 trường tham gia hội nghị, năm nay chỉ còn 27. (Dù vậy, số sinh viên tiềm năng không giảm, 169 người dự.) 25 trường bị nêu tên trong thông cáo đã cắt đứt quan hệ, và tổng cộng 75 trường đã rút, khiến tổ chức mất khoảng 400 ngàn USD doanh thu (30% ngân sách hàng năm).

Trên trang web, tổ chức gần như đóng cửa, gỡ bỏ hầu hết nội dung, danh sách thành viên, đối tác, nhân viên. Hầu hết các thành viên được Bloomberg liên hệ đều từ chối bình luận.

Richards cho rằng chính phủ có thể theo đuổi cáo buộc với 3-4 trường và gây sức ép cắt quan hệ. Nếu trường từ chối và bị dừng tài trợ liên bang, vụ việc có thể ra tòa, dù khả năng thấp.

Dự án PhD, dù bị tổn thương, vẫn đang tiếp tục tiến bước. Theo lời ông Alexander, việc trang web bị đóng không ngăn cản được dự án truyền tải thông điệp đến đúng đối tượng, và dự án cũng không mất đi các đồng minh trong giới kinh doanh và chuyên môn. “Chúng tôi vẫn đang thực hiện các hoạt động để tiếp cận đông đảo công chúng, nhưng đồng thời cũng có những nhóm khán giả chuyên biệt, những người yêu thích công việc mà chúng tôi đang làm và chủ động mời chúng tôi đến chia sẻ. Vì vậy, chúng tôi làm song song cả hai.”

Những người tham dự hội nghị thường niên và các buổi họp mặt của hiệp hội nghiên cứu sinh tiến sĩ vào tháng 3 đã báo lại với ông Alexander rằng đó là những hội nghị tốt nhất, hoặc nằm trong số tốt nhất mà Dự án từng tổ chức. Ông hy vọng nhiều trường đại học đã rút khỏi tổ chức này hiện đang lên kế hoạch cho việc quay lại trong tương lai. “Tôi vẫn chưa nói chuyện với ai trong số các đối tác của chúng tôi tại các trường đại học mà lại hài lòng với quyết định rút lui đó,” ông nói.