Nhà Trắng có thể sắp đạt được điều họ mong muốn từ Cục Dự trữ Liên bang: Chủ tịch Fed Jerome Powell vừa phát tín hiệu rằng Fed có thể hạ lãi suất trong cuộc họp chính sách tháng 9 tới. Tuy nhiên, Tổng thống vẫn cần thận trọng nếu không muốn để thị trường nghĩ rằng đây là kết quả của sự can thiệp chính trị.

Trong điều kiện bình thường, nhánh hành pháp nên ủng hộ một Fed độc lập, tức có toàn quyền điều chỉnh lãi suất để thực hiện hai nhiệm vụ do Quốc hội giao phó: kiểm soát lạm phát và thúc đẩy việc làm. Xét về mặt kinh tế, mô hình này đã chứng minh hiệu quả và được hầu hết các quốc gia áp dụng. Xét về mặt chính trị, Tổng thống Trump có thể thoải mái chỉ trích chính sách tiền tệ mà không phải chịu trách nhiệm. Nếu kết quả tốt, ông sẽ hưởng lợi. Nếu xấu, ông đã có sẵn người để đổ lỗi.

Tuy nhiên, chính quyền hiện tại dường như đang quyết tâm buộc Fed phải cắt giảm lãi suất. Trong tuần này, căng thẳng leo thang khi ông Trump tìm cách cách chức Thống đốc Lisa Cook với cáo buộc cung cấp thông tin sai lệch trong hồ sơ vay thế chấp. Trước đó, ông đã nhiều lần công kích ông Powell, bao gồm cả những cáo buộc vô căn cứ liên quan đến dự án cải tạo trụ sở Fed. Dù nhiều đời tổng thống từng gây áp lực lên Fed, chính quyền ông Trump hiện nay đang đẩy mọi thứ lên một tầm cao hoàn toàn mới.

Dù vậy, áp lực từ Nhà Trắng khó có khả năng ảnh hưởng ngay đến chính sách lãi suất của Fed. Cả ông Powell và bà Cook, với nhiệm kỳ lần lượt kéo dài đến tháng 5.2026 và tháng 1.2038, đều được pháp luật bảo vệ và tuyên bố sẽ không từ chức. Ủy ban Thị trường Mở Liên bang (FOMC), gồm 19 thành viên, phần lớn đều ưu tiên điều hành kinh tế một cách có trách nhiệm thay vì phục vụ lợi ích chính trị ngắn hạn. Tổng thống hiện cũng không có nhiều cơ hội để bổ nhiệm thêm thành viên trong nhiệm kỳ của mình. Đa số thành viên Fed đều đồng ý rằng lãi suất nên được giảm ngay khi điều kiện cho phép.

Tất nhiên, yếu tố tâm lý thị trường cũng đóng vai trò quan trọng. Nếu giới đầu tư cho rằng Fed đang hành động theo chỉ đạo của Tổng thống, kết quả có thể phản tác dụng. Lợi suất trái phiếu chính phủ dài hạn, vốn là chuẩn tham chiếu cho lãi suất toàn nền kinh tế, sẽ tăng do lo ngại rằng một ngân hàng trung ương suy yếu sẽ không thể kiểm soát được lạm phát.

Một tín hiệu rõ ràng là sau khi ông Trump tuyên bố cách chức bà Cook, lợi suất trái phiếu kỳ hạn 30 năm đã tăng thêm vài điểm cơ bản. Nếu niềm tin vào Fed suy giảm, ngân hàng trung ương có thể buộc phải nâng lãi suất ngắn hạn cao hơn mức cần thiết, qua đó làm gia tăng nguy cơ suy thoái.

Tính đến tuần trước, thị trường vẫn đặt niềm tin vào tính độc lập của Fed. Khi ông Powell phát biểu tại hội nghị Jackson Hole rằng lãi suất có thể được hạ trong tháng 9, lợi suất trái phiếu giảm rõ rệt ở mọi kỳ hạn. Điều này phản ánh kỳ vọng rằng Fed vẫn kiểm soát được tình hình. Nhờ đó, dù đang phải đối mặt với hệ quả từ chính sách thương mại và tài khóa thiếu hợp lý, Fed vẫn có cơ hội "hạ cánh" an toàn: đưa lạm phát về mục tiêu 2% mà không gây ra suy thoái.

Trong bối cảnh này, ông Trump cần tránh làm xáo trộn quá trình mong manh đó. Càng can thiệp nhiều, ông càng có nguy cơ khiến mọi thứ đổ vỡ ngay khi gần đạt được điều mình mong muốn.