Một số hãng xe lớn, trong đó có Ford, General Motors và Volkswagen, đang chật vật với chiến lược xe điện và đã phải ghi nhận các khoản chi phí tài chính đáng kể.
Bất chấp các thách thức, các lãnh đạo ngành cho rằng quá trình chuyển đổi sang xe điện không bị từ bỏ, Tổng giám đốc General Motors Mary Barra nói rằng “xe điện vẫn là ngôi sao dẫn đường của chúng tôi”.
Quá trình chuyển đổi toàn cầu sang xe điện đang bắt đầu bung ra theo cách mà những cuộc chuyển đổi lớn thường diễn ra, ban đầu chậm chạp, rồi diễn biến dồn dập.

Tuần này xuất hiện hàng loạt tín hiệu cho thấy kỷ nguyên xe điện đang bước vào một giai đoạn bất định hơn, gây tranh cãi nhiều hơn. Ủy ban châu Âu đã lùi khỏi lộ trình vốn được coi là tham vọng nhất thế giới trong việc loại bỏ động cơ đốt trong, trao cho các nhà sản xuất và người tiêu dùng thêm thời gian để rời bỏ xăng. Một ngày trước đó, Ford Motor công bố khoản chi phí 19,5 tỉ USD liên quan đến việc rút lui khỏi chiến lược xe điện mà hãng từng tuyên bố dốc toàn lực theo đuổi cách đây tám năm.

Sự thoái lui không còn chỉ giới hạn ở một vài kẻ tụt hậu hay những người hoài nghi. Từ các doanh nghiệp mới nổi cho tới những tập đoàn lâu đời, các dấu hiệu điều chỉnh đã tích tụ suốt nhiều tháng.

Hãy nhìn vào Tesla, công ty của Mỹ đã làm nhiều hơn bất kỳ ai khác trên thế giới để khởi động làn sóng xe điện. Nhà sản xuất do Elon Musk dẫn dắt dĩ nhiên không thể duy trì đà tăng trưởng vũ bão ở đầu thập niên, nhưng hiện nay không chỉ là chậm lại. Lượng xe giao toàn cầu được dự báo sẽ giảm năm thứ hai liên tiếp. Mối quan tâm của Musk đã rẽ sang những hướng khác, từ chiếc xe điện 25.000 USD sang phát triển robot hình người và taxi tự lái.

BYD của Trung Quốc sẽ trở thành nhà cung cấp xe thuần điện chạy pin số một thế giới vào năm 2025, song bản thân hãng này cũng đang gặp khó khăn tăng trưởng, với tổng doanh số giảm trong ba tháng liên tiếp. Công ty hiện vẫn sản xuất một xe hybrid cắm sạc có động cơ xăng cho mỗi xe điện thuần pin, và đà tăng trưởng đang chững lại một phần vì các cơ quan chức năng tại Bắc Kinh ngày càng siết chặt giám sát các thông lệ định giá.

Ford không phải là trường hợp đơn lẻ trong cuộc vật lộn để bắt kịp các nhà dẫn đầu xe điện.

Đối thủ lớn nhất của hãng là General Motors gần đây đã ghi nhận 1,6 tỉ USD chi phí liên quan đến việc cắt giảm công suất sản xuất xe điện, đồng thời cảnh báo có thể còn thêm các động thái tương tự. Stellantis đã hủy kế hoạch ra mắt dòng bán tải Ram thuần điện và khôi phục các động cơ V 8 tiêu thụ nhiều nhiên liệu, vốn sẽ không khó bán tại thị trường Mỹ, nơi các tiêu chuẩn về tiết kiệm nhiên liệu và khí thải đã bị nới lỏng.

Khi Volkswagen, hãng xe châu Âu từng quyết tâm nhất trong việc đuổi theo Tesla, chấm dứt sản xuất mẫu hatchback điện ID.3 tại Dresden trong tháng này, đó sẽ là lần đầu tiên sau 88 năm hãng ngừng sản xuất tại một nhà máy lắp ráp ở Đức. Volkswagen cũng đã hứng chịu những cú đánh tài chính lớn, khi ghi nhận 4,7 tỉ euro chi phí liên quan đến việc công ty con Porsche đảo ngược chiến lược xe điện.

Dù ngành công nghiệp đang đối mặt với nhiều khó khăn, quá trình chuyển đổi không bị từ bỏ.

“Xe điện vẫn là ngôi sao dẫn đường của chúng tôi”, Tổng giám đốc General Motors Mary Barra nói với các nhà đầu tư gần đây, và bà nhiều lần nhấn mạnh pin về căn bản là vượt trội so với động cơ đốt trong.

Volvo Car, hãng từng vận động Liên minh châu Âu duy trì kế hoạch loại bỏ xe động cơ đốt trong vào năm 2035, cho biết xe điện vẫn là một phân khúc đang tăng trưởng của ngành ô tô.

Tuy nhiên, thực tế mà các nhà hoạch định chính sách tại Brussels đang phải thừa nhận trong tuần này là doanh số xe điện không tăng gần đủ nhanh để đạt được các mục tiêu đặt ra cho mười năm tới.

Mức độ nới lỏng mà Ủy ban châu Âu đưa ra mang tính từng bước, với yêu cầu khí thải ống xả vẫn phải giảm 90% vào năm 2035, thay vì mục tiêu giảm 100% như trước. Ủy ban cũng gắn điều kiện nới lỏng với việc các hãng xe phải bù đắp lượng ô nhiễm phát sinh bằng cách sử dụng nhiên liệu carbon thấp hoặc tái tạo, hoặc thép xanh sản xuất tại chỗ.

“Có lẽ đây là một thắng lợi cho người tiêu dùng nhiều hơn là cho ngành công nghiệp”, Philippe Houchois, chuyên gia phân tích cổ phiếu ngành ô tô tại Jefferies, nhận định. “Đối với các hãng xe, nếu anh có nhiều hệ truyền động, anh sẽ có thêm thời gian để đầu tư, nhưng đồng thời phải phân bổ vốn cho nhiều công nghệ khác nhau”.

Với Ford, các khoản chi phí rất lớn mà hãng dự kiến ghi nhận gắn với những động thái như hủy bỏ kế hoạch sản xuất dòng xe tải điện F Series, chuyển sản xuất sang xe chạy xăng và hybrid, cũng như tái cấu trúc các nhà máy pin để sản xuất hệ thống lưu trữ năng lượng thay vì pin cho xe điện.

“Chúng tôi đang thấy điều tương tự trên toàn thế giới”, Tổng giám đốc Ford Jim Farley nói với Bloomberg Television. “Chúng tôi cần trao cho khách hàng sự lựa chọn, rồi tận dụng tính linh hoạt trong sản xuất để đi theo nơi mà khách hàng đang hướng tới”.

—Với sự hỗ trợ của Wilfried Eckl Dorna, Matthew Miller, Romaine Bostick, Katie Greifeld, Monica Raymunt, Ewa Krukowska, John Ainger, Keith Naughton, Linda Lew, Phoebe Sedgman, Danny Lee và Rafaela Lindeberg