Giới đầu tư Phố Wall tin rằng những lời đe dọa áp thuế của Tổng thống Donald Trump chủ yếu chỉ mang tính răn đe, chứ không thực sự tác động đến thị trường. Tuy nhiên, một số chuyên gia cho rằng nhà đầu tư đang đánh giá thấp ảnh hưởng từ các mức thuế đã được áp dụng.

Bloomberg Economics ước tính mức thuế trung bình mà doanh nghiệp nhập khẩu Mỹ phải trả đã tăng lên hơn 13%, cao gấp năm lần so với cùng kỳ năm ngoái. Theo Alastair Pinder, trưởng bộ phận chiến lược cổ phiếu toàn cầu tại HSBC, mức thuế này đủ khiến tăng trưởng lợi nhuận của doanh nghiệp giảm ít nhất 5%.

Trong bối cảnh chỉ số S&P 500 hiện giao dịch ở mức gấp 22 lần lợi nhuận dự phóng — gần mức định giá cao nhất kể từ sau đại dịch — thị trường đang trở nên dễ tổn thương nếu kết quả kinh doanh hoặc dữ liệu kinh tế trong thời gian tới không đạt kỳ vọng.

“Chúng ta đang có định giá cho một kịch bản hoàn hảo, nên nếu có bất kỳ vấn đề nào, chứng khoán có thể bị điều chỉnh lại,” Paul Nolte, chiến lược gia thị trường tại Murphy & Sylvest Wealth Management ở Dallas, nhận định. “Phố Wall giống như đang có một quả bóng bay lơ lửng chỉ chờ bị một cây kim đâm thủng. Không ai biết cây kim đó là gì. Rất có thể chính là thuế quan.”

Theo Nolte, nếu kịch bản đó xảy ra, thị trường có thể bước vào một giai đoạn giá xuống thực sự, với mức giảm từ 20% trở lên.

Chuẩn bị cho biến động

Ngay cả những chuyên gia lạc quan nhất cũng đang cảnh giác với tác động của thuế đến lợi nhuận doanh nghiệp. Mike Wilson, chiến lược gia cổ phiếu Mỹ của Morgan Stanley, người từng chuyển từ tâm lý bi quan sang lạc quan sau đợt bán tháo đầu năm nay, cũng không đứng ngoài cuộc.

Ông vẫn kỳ vọng thị trường sẽ tăng trong 12 tháng tới và không cho rằng sẽ có một đợt lao dốc lớn, nhưng thừa nhận rủi ro ngắn hạn là có thật, khi nhiều doanh nghiệp có thể đưa ra triển vọng lợi nhuận thấp hơn dự báo.

“Có rủi ro trong quý 3, khi biên lợi nhuận bị thu hẹp vì chi phí đầu vào tăng, và thị trường có thể điều chỉnh từ 5 đến 10%,” ông nói.

Dù mùa báo cáo lợi nhuận mới chỉ vừa bắt đầu, nhiều dấu hiệu đã cho thấy thuế hiện hành đang gây sức ép lên doanh nghiệp. Một số công ty đang phải gánh nhiều mức thuế khác nhau, gồm mức 10% với hầu hết hàng hóa và thêm 20% với hàng Trung Quốc — mức mà ông Trump cho là liên quan đến vấn đề fentanyl.

Tháng trước, General Mills dự báo chi phí hàng bán sẽ tăng 1–2%, buộc công ty phải thay đổi nguyên liệu và công thức sản phẩm. Oxford Industries, chủ sở hữu thương hiệu Tommy Bahama, đã cắt giảm dự báo lợi nhuận năm vì phải gánh thêm 40 triệu USD tiền thuế. FedEx — công ty vận tải được xem là chỉ báo kinh tế — cũng cảnh báo lợi nhuận quý này sẽ thấp hơn dự kiến do chiến tranh thương mại tiếp tục ảnh hưởng đến các lô hàng sinh lời cao giữa Mỹ và Trung Quốc.

Thị trường sẽ có thêm dữ liệu trong tuần này khi nhiều công ty lớn chịu tác động từ thuế công bố kết quả kinh doanh. General Motors bị ảnh hưởng bởi thuế trong ngành ô tô, còn Capital One có thể hé lộ sức mua của người tiêu dùng Mỹ.

Ở cấp độ vĩ mô, các báo cáo gần đây cho thấy tác động từ thuế quan đã bắt đầu xuất hiện trong các chỉ số kinh tế. Chỉ số giá tiêu dùng cơ bản tăng nhanh trong tháng 6, với giá các nhóm hàng chịu thuế như nội thất và quần áo đi lên — dấu hiệu cho thấy doanh nghiệp đang đẩy phần chi phí phát sinh sang người tiêu dùng.

Các tín hiệu cảnh báo có thể còn tiếp diễn. Ông Pinder từ HSBC cho biết ông đang theo dõi sát sao doanh số bán lẻ và giá cả trong nửa cuối năm, khi doanh nghiệp bắt đầu tiêu thụ hết lượng hàng tồn kho được mua từ thời điểm thuế còn thấp.

Tăng trưởng chậm lại

Bloomberg Economics ước tính mức thuế hiện tại sẽ khiến quy mô nền kinh tế Mỹ giảm 1,6% trong vòng hai đến ba năm tới, so với kịch bản không có thuế. Đồng thời, giá tiêu dùng có thể tăng thêm khoảng 0,9%.

Nếu lạm phát tiếp tục leo thang hoặc duy trì ở mức cao, kỳ vọng của giới đầu tư về việc Fed cắt giảm lãi suất trong năm nay có thể hoàn toàn biến mất, bất chấp việc ông Trump liên tục chỉ trích Chủ tịch Fed Jerome Powell.

Tuy nhiên, một số nhà đầu tư vẫn rất lạc quan. Họ cho rằng thị trường có lý do để duy trì mức định giá cao. Theo chiến lược gia của Goldman Sachs, lãi suất giảm, tỉ lệ thất nghiệp thấp và lợi nhuận doanh nghiệp vẫn cao đang hỗ trợ cho mặt bằng định giá hiện tại.

Bên cạnh đó, đạo luật chi tiêu và thuế mà ông Trump ký hồi đầu tháng đã hợp thức hóa nhiều khoản khấu trừ thuế cho doanh nghiệp. Theo Mike Wilson của Morgan Stanley, đạo luật này sẽ đóng góp thêm 5–7% vào tăng trưởng lợi nhuận của S&P 500.

“Nhiều nhà đầu tư từng kỳ vọng chính quyền ông Trump sẽ thắt chặt chi tiêu trong năm nay,” Nathan Sonnenberg, giám đốc đầu tư tại Pitcairn, nhận định. “Nhưng sau khi đạo luật thuế được thông qua, thị trường nhận ra rằng chính sách tài khóa sẽ mang tính kích thích hơn.”

Tuy vậy, sự khó lường từ ông Trump khiến mọi dự báo về tác động tài chính và kinh tế từ chính sách thuế đều chỉ mang tính tạm thời. Dù ông đã rút lại một số tuyên bố áp thuế mạnh tay, tổng mức thuế vẫn có nguy cơ tăng mạnh trước hạn chót ngày 1.8.

Indonesia sẽ phải chịu mức thuế cơ bản 19% dù đã đạt được thỏa thuận thương mại với Mỹ. Ông Trump cũng tuyên bố sẽ áp thuế 20% với hàng hóa từ Việt Nam, dù Bloomberg cho biết các cuộc đàm phán vẫn đang diễn ra.

“Nếu thị trường bỏ qua các mức thuế này và xem như không có gì, đó là phản ứng sai lầm,” Bhanu Baweja, chiến lược gia trưởng của UBS, nói trên Bloomberg TV hôm thứ Hai (21.7). “Khi tác động lạm phát bắt đầu ảnh hưởng đến thu nhập thực tế, đó sẽ là lúc thị trường cảm nhận rõ nhất.”