Mỹ đã đạt được thỏa thuận thương mại với Hàn Quốc, theo đó áp thuế nhập khẩu 15% đối với nhiều mặt hàng, bao gồm ô tô, đồng thời thúc đẩy các khoản đầu tư lớn vào ngành năng lượng và đóng tàu tại Mỹ.

Tổng thống Donald Trump công bố thỏa thuận này và giới chức tại Seoul đã xác nhận. Thỏa thuận giúp đưa một trong những quốc gia xuất khẩu lớn nhất thế giới vào khuôn khổ thương mại mới của Mỹ, đồng thời giúp Hàn Quốc, nhà cung cấp chính các mặt hàng ô tô, điện thoại thông minh và máy móc, tránh bị áp thuế 25% chỉ một ngày trước hạn chót. Nội dung thỏa thuận bao gồm một quỹ đầu tư trị giá 350 tỉ USD của Hàn Quốc để rót vốn vào Mỹ. Cổ phiếu tại Seoul tăng trong phiên giao dịch đầu ngày và đồng won mạnh lên so với USD.

“Chúng tôi đã thống nhất mức thuế 15% với Hàn Quốc,” ông Trump viết trên nền tảng mạng xã hội của mình hôm thứ Tư (30.7). “Mỹ sẽ không phải chịu thuế.”

Thỏa thuận này có nhiều điểm tương đồng với thỏa thuận mà Mỹ đã ký với Nhật Bản, bao gồm cam kết đầu tư 550 tỉ USD. Trong cả hai trường hợp, các khoản đầu tư vào Mỹ sẽ do chính ông Trump điều phối. Cả hai quỹ đầu tư đều dành 90% lợi nhuận cho Mỹ, theo Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick. Tuy nhiên, nhiều chi tiết vẫn chưa rõ ràng và với trường hợp của Nhật Bản, hai bên từng có cách diễn giải thỏa thuận khác nhau.

Hàn Quốc, một trong những đồng minh quân sự thân cận nhất của Mỹ, đã phải chạy đua để đạt được thỏa thuận sau khi các nước châu Á khác như Nhật Bản và Indonesia lần lượt ký kết thỏa thuận riêng. Chính quyền của Tổng thống Lee Jae Myung, mới thành lập cách đây hai tháng, đã phải gấp rút đàm phán sau khi khởi đầu chậm vì bất ổn chính trị trong nước.

Các quan chức tại Seoul xác nhận thỏa thuận bao gồm mức thuế 15% ưu đãi cho ô tô, điểm mấu chốt trong các cuộc đàm phán gần đây giữa hai nước. Thỏa thuận cũng không yêu cầu Hàn Quốc mở rộng thêm thị trường cho thịt bò và gạo Mỹ, theo cố vấn cấp cao của tổng thống là ông Kim Yong-beom, trong buổi họp báo tại Seoul hôm thứ Năm (31.7). Trong khi đó, ông Trump cho biết nông sản là một phần trong thỏa thuận nhưng không nêu chi tiết. Quyền tiếp cận thị trường nông sản là vấn đề chính trị nhạy cảm tại Hàn Quốc, từng dẫn đến các cuộc biểu tình quy mô lớn vào năm 2008 và có nguy cơ ảnh hưởng đến mức độ ủng hộ của cử tri đối với chính phủ mới.

Chỉ số Kospi của Hàn Quốc có lúc giảm 0,2% sau khi đánh mất đà tăng đầu phiên, trong khi đồng won tăng tới 0,4% và giao dịch ở mức 1.388,69 won đổi 1 USD.

“Với thị trường chứng khoán, thỏa thuận này mang lại triển vọng tích cực trong ngắn hạn,” nhà phân tích Sang-Young Seo tại Mirae Asset Securities nhận định. “Để xu hướng tăng được duy trì, chúng ta cần theo dõi lợi nhuận doanh nghiệp và các chỉ số kinh tế quan trọng của Mỹ cùng những yếu tố khác.”

Tuy nhiên, thỏa thuận vẫn để lại cho Hàn Quốc nhiều vấn đề chưa được giải quyết. Nhiều mặt hàng xuất khẩu chủ lực của nước này như chip bán dẫn, pin và dược phẩm vẫn có nguy cơ bị áp thuế. Đồng won cũng chịu áp lực do có tin Mỹ yêu cầu Hàn Quốc để đồng nội tệ tăng giá. Đây là vấn đề có thể được nêu ra trong cuộc gặp giữa Bộ trưởng Tài chính Koo Yun-cheol và Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent vào thứ Năm. Một vấn đề khác là sự hiện diện của lực lượng binh sĩ Mỹ tại Hàn Quốc và chiến dịch lâu dài của ông Trump nhằm buộc các nước đồng minh tăng chi trả cho quân đội Mỹ.

“Thỏa thuận sẽ mang lại tác động tích cực ngay lập tức cho các nhà xuất khẩu và thị trường tài chính Hàn Quốc,” Hyosung Kwon và Adam Farrar của Bloomberg Economics nhận định. “Tuy nhiên, nó cũng làm dấy lên lo ngại về những rủi ro kinh tế và chiến lược dài hạn.”

Xuất khẩu chiếm hơn 40% GDP của Hàn Quốc trong năm ngoái. Quốc gia này cũng là một trong những nước có thặng dư thương mại lớn nhất với Mỹ. Với vai trò là nhà cung cấp chủ chốt cho các ngành công nghiệp toàn cầu, bất kỳ gián đoạn nào trong nền kinh tế Hàn Quốc đều có thể ảnh hưởng đến chuỗi cung ứng toàn cầu.

Ô tô và năng lượng

Việc ô tô được đưa vào thỏa thuận là một thắng lợi lớn đối với Hàn Quốc, bởi ô tô chiếm hơn một phần tư kim ngạch xuất khẩu của nước này sang Mỹ. Tập đoàn Hyundai Motor Group, do chủ tịch điều hành Chung Euisun dẫn đầu phái đoàn tham gia vòng đàm phán cuối cùng tại Washington, đặc biệt dễ tổn thương vì phụ thuộc vào sản xuất trong nước nhiều hơn so với các đối thủ.

Ông Trump cũng cho biết Hàn Quốc đã đồng ý “chấp nhận hàng hóa Mỹ, bao gồm xe hơi và xe tải, nông sản, v.v.” Điều này nhiều khả năng có nghĩa là Seoul chấp nhận xe hơi và xe tải được sản xuất theo tiêu chuẩn an toàn của Mỹ mà không áp thêm yêu cầu kỹ thuật nào khác.

Dù ô tô và linh kiện được hưởng mức thuế ưu đãi 15%, Đại diện Thương mại Mỹ Jamieson Greer nói rằng thép và nhôm sẽ không được hưởng ưu đãi tương tự trong khuôn khổ thỏa thuận này.

Ông Lutnick cho biết Hàn Quốc sẽ mua 100 tỉ USD khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) hoặc các sản phẩm năng lượng khác của Mỹ trong vòng ba năm rưỡi tới. Năm ngoái, Mỹ xuất khẩu khoảng 88 triệu tấn LNG, theo Liên minh Khí quốc tế, tương đương khoảng 50 tỉ USD theo giá giao ngay tại châu Á hiện tại.

Cam kết này nằm ngoài thỏa thuận với Liên minh châu Âu, theo đó EU đồng ý mua 750 tỉ USD năng lượng từ Mỹ trong ba năm. Tuy nhiên, ngày càng có nhiều câu hỏi đặt ra về khả năng đáp ứng sản lượng đã cam kết trong các khuôn khổ thương mại mà Mỹ đang thiết lập với các quốc gia khác.

Thịt bò và gạo

Trong các khuôn khổ thỏa thuận thương mại, Tổng thống Trump đặc biệt nhấn mạnh đến cam kết đầu tư vào Mỹ và các hợp đồng mua hàng, đặc biệt là liên quan đến nguồn tài nguyên dầu khí dồi dào của nước này.

Mức thuế 15% dành cho Hàn Quốc là kết quả của nhiều tháng đàm phán và giúp Seoul, đối tác thương mại lớn thứ sáu của Mỹ, tránh được mức thuế 25% dự kiến có hiệu lực từ ngày 1.8, cùng với một loạt biện pháp trừng phạt mới áp lên hàng chục đối tác thương mại khác.

Các cuộc đàm phán này đặc biệt nhạy cảm đối với chính quyền non trẻ của Hàn Quốc. Tổng thống Lee từng cân nhắc khả năng cho Mỹ quyền tiếp cận thị trường thịt bò và gạo.

“Tổng thống đã đặc biệt nhấn mạnh việc không mở rộng thêm thị trường nông sản và chăn nuôi, với sự cân nhắc đầy đủ về tính nhạy cảm chính trị và bối cảnh lịch sử của vấn đề,” ông Kim nói với báo giới.

Tổng thống Lee ca ngợi thỏa thuận vì đã loại bỏ được sự bất ổn đối với các nhà xuất khẩu và giúp Hàn Quốc cạnh tranh bình đẳng hoặc vượt trội hơn các nền kinh tế lớn khác. Ông cho biết quỹ đầu tư 350 tỉ USD sẽ hỗ trợ các công ty Hàn Quốc gia nhập thị trường Mỹ, trong đó 150 tỉ USD sẽ được dành riêng cho ngành đóng tàu. Trong tuần này, Seoul đã đưa ra đề xuất hợp tác đóng tàu như một phần quan trọng để thúc đẩy thỏa thuận.

“Chúng ta đã vượt qua một rào cản lớn,” ông Lee viết trên Facebook. “Thỏa thuận này là kết quả của lợi ích của Mỹ trong việc phục hồi ngành công nghiệp sản xuất và cam kết của chúng ta trong việc nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Hàn Quốc tại thị trường Mỹ.”

Ông Trump cho biết Tổng thống Hàn Quốc sẽ đến Washington trong vòng hai tuần tới để tham dự cuộc gặp song phương.

Các chủ đề nhạy cảm như dữ liệu bản đồ độ chính xác cao và hàng nông sản là một trong những nội dung được đưa ra thảo luận đầu tiên giữa Bộ trưởng Thương mại Hàn Quốc Yeo Han-Koo và ông Greer. Tuy nhiên, khi các cuộc đàm phán được đẩy mạnh trong những tuần gần đây, phía Hàn Quốc vẫn giữ lập trường cứng rắn và đã bảo vệ được các lĩnh vực này. Ông Kim nhấn mạnh rằng sẽ không có thêm bất kỳ bước mở cửa thị trường nào trong những lĩnh vực đó.

Việc đạt được sự rõ ràng về thương mại cho phép các nhà hoạch định chính sách Hàn Quốc chuyển hướng sang thúc đẩy tăng trưởng kinh tế trong bối cảnh tiêu dùng trong nước đang suy yếu. GDP của nước này đã quay lại tăng trưởng trong quý vừa qua sau khi ghi nhận mức sụt giảm nhẹ ở kỳ trước.

Những nhượng bộ của ông Lee đi kèm rủi ro phá vỡ giai đoạn “tuần trăng mật” chính trị. Điều này có thể khiến người nông dân tức giận và gây chia rẽ trong nội bộ đảng cầm quyền. Chiến thắng trong cuộc bầu cử hồi tháng 6 sau nhiều tháng bất ổn chính trị đã cải thiện niềm tin của doanh nghiệp và người tiêu dùng, đồng thời đẩy thị trường chứng khoán lên mức kỷ lục.

Hàn Quốc hiện đã có hiệp định thương mại tự do với Mỹ. Nhiều tập đoàn lớn của nước này cũng đã cam kết đầu tư hàng chục tỉ USD trong quá trình đàm phán thương mại đang diễn ra.

Trong những tuần cuối trước hạn chót ngày 1.8 do Mỹ đặt ra, nhiều quốc gia châu Á đã chạy đua để đạt được các điều khoản tốt hơn. Hàn Quốc đã đạt được mức tương đương với thỏa thuận của Nhật Bản là 15%. Indonesia và Philippines lần lượt chốt ở mức 19%, trong khi Việt Nam đang ở mức 20%. Ấn Độ hiện vẫn chưa đạt được thỏa thuận và Mỹ dọa sẽ áp mức thuế tối thiểu 25% lên hàng hóa xuất khẩu từ nước này. Đàm phán với Trung Quốc, quốc gia xuất khẩu lớn nhất thế giới, vẫn đang tiếp diễn với một thỏa thuận đình chiến thương mại tạm thời có hiệu lực đến ngày 12.8.

— Với sự hỗ trợ của Seyoon Kim, Josh Wingrove, Hyonhee Shin, và Jaehyun Eom