Trí tuệ nhân tạo đang để lại dấu ấn rõ rệt trên thị trường tài chính Mỹ. Nvidia hiện là công ty giá trị nhất thế giới với gần 4,5 ngàn tỉ USD. Các startup từ OpenAI đến Anthropic đã huy động hàng chục tỉ USD.

Tuy nhiên, giới đầu tư bắt đầu lo ngại rằng công nghệ mới này có thể làm đảo lộn nhiều ngành, tương tự như cách Internet từng làm trước đây. Họ đang đặt cược vào ngành nào sẽ bị tác động tiếp theo, đồng thời bán ra cổ phiếu của các công ty được dự báo sẽ mất dần nhu cầu khi AI trở nên phổ biến hơn.

Nhóm bị bán mạnh gồm các công ty phát triển web như Wix.com, nhà cung cấp hình ảnh số Shutterstock và hãng phần mềm Adobe. Đây là ba trong số 26 cái tên mà các chiến lược gia của Bank of America xác định có nguy cơ bị ảnh hưởng bởi AI cao nhất. Kể từ giữa tháng 5, nhóm này đã kém hơn chỉ số S&P 500 khoảng 22 điểm phần trăm, sau khi từng bám sát thị trường kể từ khi ChatGPT ra mắt cuối năm 2022.

“Sự gián đoạn là thật,” Daniel Newman, giám đốc điều hành Futurum Group, nhận định. “Chúng tôi nghĩ điều đó sẽ diễn ra trong vòng 5 năm. Nhưng có vẻ nó sẽ xảy ra chỉ trong 2 năm. Các doanh nghiệp dịch vụ với lượng nhân sự lớn sẽ rất dễ bị tổn thương, ngay cả khi họ từng có nền tảng vững mạnh ở kỷ nguyên công nghệ trước.”

Đến nay, vẫn chưa có nhiều công ty phá sản vì sự lan rộng của chatbot và các “agent” có thể viết code, trả lời câu hỏi phức tạp, tạo ảnh hoặc video. Tuy vậy, khi các tập đoàn công nghệ lớn như Microsoft và Meta Platforms rót hàng trăm tỉ USD vào AI, giới đầu tư đã bắt đầu thận trọng hơn.

Cổ phiếu Wix.com và Shutterstock đã giảm ít nhất 33% trong năm 2025, so với mức tăng 8,6% của chỉ số chung. Adobe mất 23% vì lo ngại khách hàng sẽ chuyển sang các nền tảng AI tạo nội dung hình ảnh và video khác, như Coca-Cola từng làm với một quảng cáo dùng AI. ManpowerGroup, công ty cung cấp dịch vụ nhân sự có thể bị ảnh hưởng bởi tự động hóa, giảm 30% trong năm nay. Đối thủ là Robert Half mất hơn một nửa giá trị, xuống mức thấp nhất trong hơn 5 năm.

Tâm lý tiêu cực của nhà đầu tư xuất hiện khi AI bắt đầu thay đổi mọi thứ, từ cách con người tìm kiếm thông tin trên Internet đến hoạt động của các trường đại học. Ngay cả những công ty đi đầu trong phát triển AI như Microsoft cũng phải cắt giảm nhân sự để tăng năng suất và dành thêm nguồn lực cho AI. Nhiều chuyên gia công nghệ tin rằng sẽ đến lúc AI phổ biến đến mức một số doanh nghiệp buộc phải phá sản — và thời điểm đó không còn xa.

Lo ngại về AI thể hiện rõ vào tuần trước, khi cổ phiếu Gartner lao dốc sau khi công ty nghiên cứu thị trường này hạ dự báo doanh thu cả năm. Cổ phiếu giảm 30% trong 5 ngày, đánh dấu mức sụt mạnh nhất trong một tuần trong lịch sử công ty.

Dù một số công ty đổ lỗi cho chính sách của chính quyền Mỹ như cắt giảm chi tiêu và áp thuế, các nhà phân tích nhanh chóng chỉ ra nguyên nhân là AI. Họ lo ngại công nghệ này có thể mang đến lựa chọn rẻ hơn cho dịch vụ nghiên cứu và phân tích của Gartner, ngay cả khi công ty đã triển khai các công cụ AI của riêng mình.

Morgan Stanley cho rằng kết quả kinh doanh của Gartner “tiếp thêm bằng chứng cho lập luận về sự gián đoạn do AI gây ra”, trong khi Baird nhận định “rủi ro AI đang có tác động thực sự”. Đại diện Gartner không phản hồi yêu cầu bình luận.

Lịch sử từng chứng kiến nhiều ngành nghề bị xóa sổ bởi công nghệ mới, từ điện báo bị thay thế bởi điện thoại, đến sự biến mất của Blockbuster dưới tay Netflix. Tác động của Internet là ví dụ điển hình.

“Nhiều mảng thị trường có thể bị AI xóa sổ hoàn toàn, hoặc ít nhất là gián đoạn nghiêm trọng, khiến doanh nghiệp trở nên vô nghĩa,” Adam Sarhan, giám đốc điều hành 50 Park Investments, nói. “Bất kỳ công ty nào mà bạn trả tiền để ai đó làm việc, nhưng AI lại có thể làm nhanh hơn và rẻ hơn, đều sẽ bị loại bỏ. Hãy nghĩ đến thiết kế đồ họa, công việc hành chính, phân tích dữ liệu.”

Tuy nhiên, vẫn có những công ty được dự đoán sẽ chịu tác động mạnh từ AI nhưng lại đang phát triển tốt. Duolingo, chủ sở hữu ứng dụng học ngôn ngữ, là một ví dụ. Dù có nhiều nền tảng AI cung cấp dịch vụ dịch thuật tức thời, Duolingo vẫn tăng trưởng mạnh sau khi nâng dự báo doanh thu năm 2025, nhờ tích hợp AI vào chiến lược. Cổ phiếu công ty gần như tăng gấp đôi trong năm qua, dù lo ngại về AI vẫn tồn tại.

Động thái của giới đầu tư diễn ra trong bối cảnh AI nổi lên trở lại như yếu tố quyết định giữa nhóm thắng và nhóm thua trên thị trường chứng khoán năm nay. Đây là một sự đảo chiều so với đầu năm 2025, khi các mô hình AI giá rẻ ở Trung Quốc làm dấy lên nghi ngờ về vị thế dẫn đầu của Mỹ và lo ngại chi tiêu cho thiết bị điện toán sẽ chậm lại.

Thay vì chững lại, Microsoft, Meta, Alphabet và Amazon.com lại tăng mạnh đầu tư. Theo ước tính của các nhà phân tích do Bloomberg tổng hợp, bốn công ty này dự kiến chi khoảng 350 tỉ USD cho tổng chi tiêu vốn trong năm tài chính hiện tại, tăng gần 50% so với năm trước. Phần lớn số tiền được dùng để xây dựng hạ tầng AI, mang lại lợi ích cho các công ty như Nvidia, nhà sản xuất chip thống lĩnh thị trường điện toán AI.

Việc xác định doanh nghiệp nào dễ bị tổn thương bởi AI đòi hỏi sự phân tích tinh tế hơn. Alphabet được xem là một trong những công ty có vị thế tốt nhất, với tính năng tiên tiến, đội ngũ nhân tài hàng đầu và kho dữ liệu lớn. Tuy nhiên, cổ phiếu này vẫn nằm trong danh sách rủi ro AI của Bank of America. Nhiều nhà đầu tư cho rằng áp lực bảo vệ thị phần lớn trong mảng tìm kiếm trực tuyến sinh lợi đang đè nặng lên định giá của công ty.

Ở một số công ty khác, rủi ro rõ ràng hơn. Cổ phiếu Omnicom Group, tập đoàn quảng cáo lớn, đã giảm 15% trong năm nay do lo ngại Meta có thể tự động hóa hoàn toàn việc tạo quảng cáo bằng AI. Đối thủ là WPP mất hơn 50%.

“Mô hình công ty quảng cáo truyền thống đang chịu áp lực lớn, và đó là trước khi GenAI thực sự mở rộng quy mô,” Michael Nathanson, nhà phân tích cao cấp tại MoffettNathanson, viết trong báo cáo nghiên cứu.

Với nhiều doanh nghiệp đối mặt rủi ro từ AI, chủ đề này đang trở thành một xu hướng đầu tư ngày càng rõ rệt, theo Phil Fersht, giám đốc điều hành HFS Research.

“Phố Wall rõ ràng đang bất an,” Fersht nói. “Đây sẽ là một thị trường khắc nghiệt và không khoan nhượng.”