Nhiều chuyên gia cho rằng việc hoàn thiện cơ chế định giá đất là yêu cầu cấp bách để bảo đảm công bằng và tạo nền tảng cho phát triển kinh tế – xã hội.

Luật Đất đai 2024 đã bỏ khung giá đất và quy định bảng giá đất được xây dựng hằng năm, kỳ vọng phản ánh sát thị trường hơn. Tuy nhiên, thực tế cho thấy bảng giá ở nhiều địa phương vẫn thấp xa so với giá giao dịch, khiến chênh lệch lớn giữa mức bồi thường và giá đất thương mại, phát sinh khiếu kiện và gây khó cho cả người dân lẫn doanh nghiệp.

Theo Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội, việc áp dụng bảng giá đất làm cơ sở đấu giá nhiều khi không đủ bù chi phí đầu tư và giải phóng mặt bằng. Trong khi đó, cơ chế xác định giá đất cụ thể lại thiếu rõ ràng, phụ thuộc nhiều vào kinh nghiệm thẩm định, dẫn đến nguy cơ tranh chấp, chồng chéo thẩm quyền và phản ứng từ người dân.

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà mới đây đã yêu cầu các bộ, ngành tập trung phân tích và đề xuất sửa đổi những nội dung cấp thiết của Luật Đất đai, trong đó có cơ chế định giá. Ông nhấn mạnh cần khắc phục những điểm nghẽn đang cản trở triển khai dự án và gây áp lực cho nền kinh tế.

Một số chuyên gia cảnh báo, nếu giá đất sơ cấp do Nhà nước xác định quá cao, chi phí đầu vào của doanh nghiệp sẽ đội lên, kéo mặt bằng giá đất toàn thị trường tăng theo. Ngược lại, nếu chỉ bám sát biến động thị trường, rủi ro “thổi giá” và đầu cơ sẽ gia tăng. Do đó, chính sách cần hài hòa giữa nguyên tắc thị trường và mục tiêu ổn định dài hạn.

Giải pháp được đề xuất là thiết lập hệ thống giá tham chiếu theo vùng, áp dụng công cụ kinh tế như thuế, ưu đãi đầu tư và kiểm soát đấu giá đất, nhằm cân bằng lợi ích Nhà nước, doanh nghiệp và người dân,