Chính quyền Tổng thống Donald Trump đang đàm phán với tập đoàn Intel về khả năng mua cổ phần của công ty chip này, theo nguồn tin am hiểu kế hoạch. Động thái này cho thấy Nhà Trắng sẵn sàng can thiệp sâu hơn vào khu vực tư nhân.

Theo các nguồn tin, thỏa thuận có thể giúp đảm bảo tương lai cho trung tâm sản xuất chip mà Intel dự kiến xây dựng tại bang Ohio. Đây là dự án từng được Intel cam kết sẽ trở thành cơ sở sản xuất chip lớn nhất thế giới, nhưng đã nhiều lần bị trì hoãn. Quy mô cổ phần mà chính phủ Mỹ có thể nắm giữ hiện chưa được tiết lộ.

Các cuộc đàm phán diễn ra chỉ một tuần sau khi Tổng thống Trump yêu cầu sa thải CEO Intel, ông Lip-Bu Tan, với lý do ông này “có xung đột lợi ích nghiêm trọng” liên quan đến các mối quan hệ trước đây với Trung Quốc.

Các kế hoạch nói trên được đưa ra sau cuộc gặp giữa ông Trump và ông Tan trong tuần này. Một nguồn tin cho biết chính phủ Mỹ có thể sử dụng ngân sách để mua cổ phần, nhưng một người khác nhấn mạnh rằng các cuộc đàm phán vẫn đang trong quá trình xem xét và có thể kết thúc mà không đạt được thỏa thuận.

Cổ phiếu Intel đã tăng tới 8,9% trong phiên giao dịch ngày thứ Năm (14.8), chốt phiên tăng 7,4% lên 23,86 USD tại New York, nâng giá trị vốn hóa của công ty lên khoảng 104,4 tỉ USD. Sau phiên, cổ phiếu tiếp tục tăng thêm gần 4%.

“Mọi cuộc thảo luận về thỏa thuận mang tính giả định đều chỉ là suy đoán, trừ khi được chính quyền công bố chính thức,” người phát ngôn Nhà Trắng Kush Desai cho biết.

Intel từ chối bình luận về các cuộc đàm phán. Trong một tuyên bố, đại diện công ty cho biết Intel “cam kết mạnh mẽ trong việc hỗ trợ nỗ lực của Tổng thống Trump nhằm củng cố vị thế dẫn đầu của Mỹ trong lĩnh vực công nghệ và sản xuất.”

“Chúng tôi mong muốn tiếp tục hợp tác với chính quyền Tổng thống Trump để thúc đẩy các ưu tiên chung này, nhưng sẽ không bình luận về tin đồn hay suy đoán,” Intel cho biết.

Can thiệp trực tiếp

Nếu đạt được thỏa thuận, chính phủ Mỹ sẽ góp phần cải thiện tình hình tài chính của Intel, trong bối cảnh công ty đang cắt giảm chi tiêu và sa thải nhân sự. Diễn biến này cũng cho thấy CEO Lip-Bu Tan có thể tiếp tục nắm quyền điều hành.

Đây là lần can thiệp trực tiếp mới nhất của Tổng thống Trump vào một ngành công nghiệp trọng yếu. Trước đó, chính quyền ông đã đạt thỏa thuận nhận 15% doanh thu từ một số thương vụ bán chip sang Trung Quốc, và mua “cổ phần vàng” tại Tập đoàn Thép Hoa Kỳ (US Steel) nhằm hỗ trợ thương vụ bán công ty này cho một đối thủ Nhật Bản.

Kế hoạch đầu tư vào Intel cũng gợi nhắc đến động thái chưa từng có tiền lệ của Lầu Năm Góc hồi tháng trước. Cơ quan này tuyên bố sẽ đầu tư 400 triệu USD dưới dạng cổ phiếu ưu đãi vào MP Materials, một công ty khai thác đất hiếm ít tên tuổi, qua đó trở thành cổ đông lớn nhất. Quyết định này đã làm thay đổi cách giới đầu tư, nhà phân tích và cả các quan chức chính phủ nhìn nhận quan hệ giữa nhà nước và doanh nghiệp tư nhân.

Bloomberg News từng đưa tin rằng những khoản đầu tư lớn như vậy từ chính phủ liên bang sẽ không dừng lại ở một vài thương vụ. Tổng thống Trump và các cố vấn của ông kiên quyết hỗ trợ các doanh nghiệp nội địa mà họ cho là đóng vai trò sống còn trong cuộc cạnh tranh với Trung Quốc về an ninh quốc gia.

Một số thương vụ khác cũng đang được thiết kế theo mô hình MP Materials, theo nguồn tin. Mô hình này kết hợp giữa góp vốn cổ phần, bảo đảm đầu ra, cấp tín dụng, huy động vốn tư nhân và hợp tác liên ngành với chính phủ. Nhiều quan chức cho rằng cách tiếp cận này tạo niềm tin tuyệt đối cho nhà đầu tư vì dự án được chính phủ bảo lãnh, đồng thời bảo đảm hiệu quả sử dụng ngân sách công.

Khó khăn tài chính

Intel từng là một trong những công ty dẫn đầu ngành bán dẫn, nhưng đã đánh mất thị phần và bị tụt hậu về công nghệ trong những năm gần đây. Cựu CEO Pat Gelsinger từng xem việc mở rộng nhà máy tại Ohio là một phần trong kế hoạch tái thiết công ty.

Tuy nhiên, tình hình tài chính yếu kém đã khiến dự án bị đe dọa. Đầu năm nay, Intel thông báo sẽ dời kế hoạch xây dựng sang những năm 2030, và đến tháng 7 thì tiếp tục tuyên bố sẽ làm chậm tiến độ triển khai. Kể từ khi lên nhậm chức vào tháng 3, ông Tan đã tập trung vào việc cải tổ tài chính cho công ty.

Intel từng được kỳ vọng là bên hưởng lợi lớn nhất từ Đạo luật Chips and Science năm 2022. Tuy nhiên, chương trình này đang bị xem xét lại dưới thời Tổng thống Trump. Đầu năm nay, một số quan chức đề xuất để TSMC, công ty sản xuất chip lớn nhất thế giới, điều hành các nhà máy của Intel theo mô hình liên doanh. Dù vậy, CEO C. C. Wei của TSMC cho biết công ty ông sẽ tiếp tục tập trung vào hoạt động kinh doanh riêng.

— Với sự hỗ trợ của Liana Baker