Quan điểm của Trung Quốc gây bất lợi cho Tik Tok trên đất Mỹ

Theo Bloomberg, mọi thứ đã nóng lên trước khi phiên điều trần kịp bắt đầu, khi một quan chức đại diện chính quyền Trung Quốc tuyên bố bất cứ thỏa thuận nào về việc bán lại Tik Tok cho một pháp nhân Mỹ trước hết phải “được sự đồng ý của Trung Quốc.”

Cụ thể, trong một cuộc họp báo tổ chức tại Bắc Kinh trước khi phiên điều trần tại Quốc hội Mỹ diễn ra, phát ngôn viên bộ Thương mại Trung Quốc, Shu Jueting cho biết bất cứ hoạt động bán lại Tik Tok cho một pháp nhân Mỹ nào đều phải nhận được sự đồng ý của chính quyền Trung Quốc. 

Theo bình luận của truyền thông, tuyên bố này giáng một đòn mạnh vào nỗ lực giải trình sau đó của Chew, người đang tìm mọi cách thuyết phục Quốc hội Mỹ tin rằng Tik Tok không phải “cánh tay nối dài” của chính quyền Trung Quốc tại nước này.

Chew không thể xoa dịu giới lập pháp Mỹ

Đại biểu Neal Dunn, một đảng viên Cộng hòa từ bang Florida, hỏi liệu ByteDance (công ty mẹ của Tik Tok) có “do thám người dùng Mỹ hay không?” Đáp lại, Chew đáp “tôi không nghĩ do thám là khái niệm chuẩn để miêu tả (hoạt động của Tik Tok)” trước khi trả lời một câu hỏi khác về khả năng tiếp cận dữ liệu người dùng Mỹ từ Trung Quốc bằng “theo tôi biết thì không.”

Chủ tịch ủy ban Thương mại và Năng lượng Mỹ, bà Cathy McMorris Rodgers, phát biểu trước cuộc họp rằng “chúng tôi không tin Tik Tok sẽ tôn trọng giá trị Mỹ, những giá trị đại diện cho tự do, quyền con người và sáng tạo” trước khi nói với vị CEO rằng “ứng dụng của anh nên bị cấm.”

Các tuyên bố quan trọng đến từ những người không có mặt trong phòng. Thượng nghị sĩ Marco Rubio, một Đảng viên Cộng hòa đến từ Florida, chỉ trích những “lời nói dối và thiếu sót” được cho là của Chew và nói rằng nguy cơ cấm Tik Tok đang “tăng lên.”

Một đại biểu khác, ông Michael McCaul, nói rằng lời khai của Chew đã chứng minh rằng Tik Tok cần phải được bán hoặc bị cấm. Ông là chủ tịch ủy ban Ngoại giao, và có thẩm quyền đối với dự luật cấm hoặc buộc bán lại ứng dụng này. Còn quan điểm của Michael Bennet, đảng viên Dân chủ từ bang Colorado cho rằng Chew không “giảm được lo ngại” của ông trong cuộc họp.

“Chúng tôi miêu tả phần trình bày của ông Shou Zi Chew, CEO Tik Tok hôm nay tại thủ đô là một thảm họa, và có khả năng gây ra những lời kêu gọi từ giới lập pháp và Nhà Trắng để cấm Tik Tok tại thị trường Mỹ, nếu hãng không tìm cách tách khỏi công ty mẹ ByteDance và bán lại chính nó,” Dan Ives của công ty Chứng khoán Wedbush nói trong một thông báo.

Bão tố dồn dập với Tik Tok

Đây không phải lần đầu tiên Tik Tok đối mặt với nỗ lực thắt chặt kiểm soát từ giới lập pháp Mỹ. Năm 2020, cựu tổng thống Mỹ Donald Trump đã ban hành hai sắc lệnh tổng thống (executive orders), một để cấm Tik Tok tại Mỹ nhưng sau đó sắc lệnh này bị chặn lại bởi một thẩm phán liên bang, và cuối cùng bị tổng thống đương nhiệm Joe Biden hủy bỏ năm 2021. Sắc lệnh còn lại ra lệnh cho ByteDance chia nhỏ Tik Tok tại Mỹ và xóa dữ liệu của người dùng Mỹ.

Sự phổ biến mạnh mẽ của Tik Tok trong giới trẻ (lẫn các cử tri) đã gây ra những câu hỏi quan ngại về chính sách kiểm duyệt nội dung của nó, bao gồm việc thuật toán mạnh mẽ của Tik Tok có phục vụ nội dung độc hại cho những người có thể đang đối mặt với nguy cơ nghiện ngập hoặc đang cân nhắc thực hiện hành vi tự tử, hoặc tự gây hại bản thân hay không.

John Sarbanes, đại diện đảng Dân chủ từ bang Maryland, nói rằng não của người trẻ “chưa phát triển hoàn toàn” và không thể đánh bại công nghệ của Tik Tok. “Đây không phải cuộc đấu công bằng, các thuận toán nằm ở một bên màn hình và những bộ não con người ở bên còn lại,” ông nói.

Gus Bilirakis, đảng viên Cộng hòa từ bang Florida, phát một đoạn clip tổng hợp về tự sát trên Tik Tok, kèm theo âm nhạc kịch tính phát ra từ loa trong phòng, và hỏi Chew liệu ông có kiểm soát được thuật toán của Tik Tok hay không. 

Về phần mình, Chew trả lời ủy ban ông không cho con mình dùng Tik Tok. “Con tôi sống ở Singapore, và ở Singapore, chúng tôi không cho người dưới 13 tuổi dùng Tik Tok,” ông cho biết.

Đồng thời, Chew cho rằng Tik Tok không khác gì bất cứ mạng xã hội phổ biến nào khác, cho rằng công ty ông đã và đang áp dụng những biện pháp bảo vệ người dùng quyết liệt hơn mọi đối thủ cùng ngành. Tuy nhiên, ủy ban tỏ ra không tin vào luận điểm này.

“Một lệnh cấm Tik Tok tại Mỹ sẽ làm lợi cho YouTube, Instagram và Snap, nhiều khả năng sẽ giúp những đối thủ chiếm thêm thị phần quảng cáo trực tuyến, Emile El Nems, phó giám đốc cấp cao mảng tín dụng của bộ phận Dịch vụ Nhà đầu tư của Moody’s, nhận xét.

Trong một diễn biến liên quan, Rob Joyce, giám đốc cơ quan an ninh mạng của cục Tình báo Quốc gia Mỹ, cho biết ứng dụng chia sẻ video phổ biến Tik Tok là "mã ngầm" của Trung Quốc và đặt ra mối lo ngại về chiến lược an ninh mạng trong dài hạn.

Theo ông Joyce, điều quan trọng cần làm là Mỹ phải theo dõi công ty mẹ của Tik Tok là ByteDance, để tránh nguy cơ về an ninh mạng sẽ xảy ra trong “năm, mười hoặc hai mươi năm sau,” thay vì nguy cơ mang tính chiến thuật trong ngắn hạn.