Ngày 13.7, Chelsea và Paris Saint-Germain (PSG) sẽ đối đầu tại sân MetLife ở New Jersey trong trận chung kết FIFA Club World Cup, với phần thưởng hơn 125 triệu đô la Mỹ và chiếc cúp mạ vàng hình con quay. Đối với người hâm mộ, đây là trận cầu đỉnh cao giữa mùa Hè vốn không có quá nhiều giải đấu chất lượng. Chủ tịch FIFA Gianni Infantino từng gọi giải đấu là “vụ nổ lớn” — một sự khởi đầu mới, đặc biệt với các câu lạc bộ châu Âu, vốn không có nhiều hoạt động trong giai đoạn này.

Tuy nhiên, chính điểm hấp dẫn đó lại trở thành điểm yếu lớn nhất. Với nhiều cầu thủ, Club World Cup là một gánh nặng, bởi nó là một chuỗi trận đấu căng thẳng trong khoảng thời gian mà lẽ ra họ nên được nghỉ ngơi. Hậu vệ trái Marc Cucurella của Chelsea chẳng hạn, đã thi đấu gần như liên tục từ giải Euro mùa hè năm ngoái. Trong vòng 13 tháng, cầu thủ 26 tuổi này đã ra sân 66 trận cho mặt trận câu lạc bộ và tuyển Tây Ban Nha, tổng cộng hơn 5.400 phút — một khối lượng thi đấu vượt xa thế hệ cầu thủ trước. Đây là áp lực quá lớn đối với thể chất và tinh thần của một vận động viên.

Trong cuộc phỏng vấn hồi tháng 6 với báo Die Welt (Đức), cựu huấn luyện viên Liverpool Jürgen Klopp gọi Club World Cup năm nay là “ý tưởng tồi tệ nhất trong lịch sử thể thao.” Ông nói: “Lịch thi đấu quá dày. Tôi lo rằng mùa sau chúng ta sẽ chứng kiến số ca chấn thương nhiều chưa từng thấy. Cầu thủ không có thời gian để thực sự phục hồi.”

Cùng tháng đó, Chủ tịch Infantino đã gạt bỏ mọi chỉ trích khi phát biểu tại một sự kiện ở New York rằng: “Có thể sẽ có một số người chỉ trích, nhưng đây là điều mới mẻ, điều đặc biệt. Đây là World Cup thực sự với những đội bóng và cầu thủ xuất sắc nhất.”

Tháng trước, tổ chức FIFPRO — hiệp hội cầu thủ bóng đá chuyên nghiệp toàn cầu — đã công bố khuyến nghị về giới hạn khối lượng thi đấu, bao gồm tối thiểu 4 tuần nghỉ giữa các mùa giải, cùng 4 tuần tập luyện tiền mùa giải. Cucurella sẽ đá trận đầu tiên tại Premier League mùa tới vào ngày 17.8, và cũng như nhiều cầu thủ khác, nếu không bỏ lỡ trận nào, họ sẽ không có đủ thời gian nghỉ ngơi đầy đủ theo tiêu chuẩn.

Club World Cup đang phản ánh một vấn đề ngày càng rõ ràng trong bóng đá hiện đại: lịch thi đấu ngày càng dày đặc, khi các giải đấu và tổ chức “liều mạng” lấp đầy mọi khoảng trống trong năm bằng các sự kiện sinh lợi. “Lịch thi đấu ngày càng dày đặc mà cầu thủ không thể có ý kiến gì,” Darren Burgess, chủ tịch mạng lưới cố vấn hiệu suất cao của FIFPRO, nhận định.

Không có gì ngạc nhiên khi khối lượng thi đấu lớn sẽ đi kèm rủi ro chấn thương cao hơn. Ben Dinnery, nhà sáng lập Premier Injuries — đơn vị thống kê khối lượng vận động và thời gian nghỉ thi đấu tại giải Ngoại hạng Anh — cho biết hai yếu tố quan trọng nhất trong mô hình dự báo chấn thương là tiền sử chấn thương và mệt mỏi. Mùa trước, dữ liệu cho thấy Tottenham Hotspur có tổng số phút thi đấu cao nhất giải với 5.430 phút và cũng đứng thứ hai về số ca chấn thương với 41 trường hợp. “Bạn không cần là một nhà khoa học để hiểu rằng thi đấu nhiều thì nguy cơ chấn thương sẽ cao,” ông nói.

Tình trạng lịch thi đấu phình to không chỉ xuất hiện ở bóng đá. NFL đã thêm trận thứ 17 từ năm 2021 và đang cân nhắc tăng lên 18. NHL cũng bổ sung hai trận vào mùa giải chính thức, nâng tổng số trận lên 84 từ năm tới. MLB mở rộng loạt trận play-off trong suốt ba thập kỷ qua. Còn NBA gần đây đã áp dụng quy định giới hạn thời gian nghỉ ngơi của các ngôi sao. Đây là phiên bản cao cấp của hiện tượng đã quá phổ biến trên thị trường lao động: các ông chủ ép nhân viên phải làm việc nhiều hơn.

Tại Mỹ, cầu thủ có nhiều quyền kiểm soát hơn vì mỗi giải đấu thường chỉ có một đơn vị điều hành và tuân theo thỏa ước lao động tập thể. Trong khi đó, bóng đá thế giới thì khác, khi các câu lạc bộ phải đá nhiều giải đấu khác nhau cùng một lúc, từ giải quốc nội cho đến các giải quốc tế, và các tuyển thủ lại tiếp tục ra sân cho đội tuyển quốc gia trong kỳ nghỉ. “Vấn đề nằm ở chỗ các bên liên quan đều muốn tổ chức giải riêng nhưng lại không chịu bàn bạc với nhau,” Burgess nói.

Trước mùa Hè năm nay, Club World Cup vẫn chỉ là sự kiện bên lề, với bảy đội tham dự và tổng giải thưởng khoảng 15 triệu đô la, thi đấu trong một tuần vào mùa Đông, và ít được chú ý. Giải đấu này hoàn toàn không thể so sánh với World Cup giữa các đội tuyển quốc gia được tổ chức bốn năm một lần, thu hút hàng tỉ người theo dõi. Nhưng Chủ tịch Infantino có tham vọng lớn hơn. Năm 2022, ông công bố Club World Cup sẽ mở rộng lên 32 đội và tổ chức bốn năm một lần vào mùa hè, bắt đầu từ năm nay tại Mỹ.

Cùng với việc mở rộng số đội, FIFA cũng nâng tổng giải thưởng lên 1 tỉ đô la Mỹ, chia cho các đội dựa trên thành tích, nhằm khuyến khích các câu lạc bộ đưa đội hình mạnh nhất ra sân. FIFA có thể chi nhiều như vậy là nhờ thỏa thuận ký hồi tháng 12 năm ngoái, khi nền tảng phát sóng thể thao DAZN đồng ý trả 1 tỉ đô la Mỹ để sở hữu bản quyền giải đấu — một con số lớn đến bất ngờ cho một nội dung truyền hình chưa có tiếng tăm. DAZN sau đó nhận thêm khoản đầu tư 1 tỉ đô la Mỹ từ quỹ đầu tư thể thao của chính phủ Ả Rập Xê Út.

Năm ngoái, FIFPRO cùng các giải đấu chuyên nghiệp đã gửi thư phản đối kế hoạch mở rộng Club World Cup của FIFA, cho rằng cầu thủ đang bị “đẩy vượt quá giới hạn chịu đựng.” FIFA đáp lại rằng họ hoàn toàn có quyền tổ chức giải đấu và đang hành động “vì lợi ích tốt nhất của bóng đá toàn cầu.” Cơ quan này cũng lưu ý rằng các câu lạc bộ châu Âu thường xuyên tổ chức các trận giao hữu quốc tế vào mùa hè. Tuy nhiên, FIFA không đề cập đến việc các câu lạc bộ tự quyết định lịch trình của những chuyến du đấu này và thường để các ngôi sao được nghỉ ngơi.

Vì không có cơ quan nào giám sát hay cân bằng quyền lực, FIFA đã mặc nhiên theo đuổi logic “hơn”: sân vận động lớn hơn, nhiều trận hơn, giá vé cao hơn, giải thưởng lớn hơn. Nếu phải ví von, Club World Cup giống như một bữa ăn khuya — một lựa chọn thừa thãi mà phần lớn người hâm mộ có thể không cần đến. FIFA dường như đã đánh giá quá cao nhu cầu của khán giả khi sử dụng các sân vận động bóng bầu dục của NFL với sức chứa 70.000 chỗ, thay vì các sân bóng đá chuyên dụng sẵn có, và ban đầu bán vé với mức giá cao. Kết quả là nhiều khán đài trống một nửa và giá vé buộc phải giảm mạnh.

“Ngay từ đầu, mục tiêu của chúng tôi là biến FIFA Club World Cup thành sự kiện mang tính hòa nhập cao, đó là lý do chúng tôi chọn các địa điểm đăng cai như hiện nay,” người phát ngôn của FIFA trả lời qua email. “Cho đến nay, 2,41 triệu người đã đến sân theo dõi và tận hưởng bầu không khí sôi động với những trận cầu đỉnh cao trải dài từ bờ Đông sang bờ Tây.” Người này cho biết hơn 20 trận đấu đã thu hút ít nhất 50.000 khán giả mỗi trận.

Tuy nhiên, chất lượng các trận đấu không như kỳ vọng. Lionel Messi đã ghi một bàn thắng từ cú đá phạt đẹp mắt trong chiến thắng 2-1 của Inter Miami trước FC Porto — chiến thắng đầu tiên của một đội bóng thuộc Giải nhà nghề Mỹ (MLS) trước một câu lạc bộ châu Âu. Al Hilal của Giải vô địch quốc gia Ả Rập Xê Út cũng gây sốc khi đánh bại Manchester City 4-3. Nhưng phần lớn thời gian, không khó để khán giả nhận ra rằng các cầu thủ đang bị kiệt sức khi phải thi đấu dưới cái nắng nóng gay gắt, trước những khán đài chỉ được lấp đầy một phần.

“Trên lý thuyết thì các trận đấu có vẻ hấp dẫn, nhưng rất ít trong số đó thực sự đạt đến mức độ kịch tính và mãn nhãn như ban tổ chức mong đợi,” ông Burgess nói.

Trận chung kết ngày 13.7 có thể vẫn sẽ mang đến những khoảnh khắc bùng nổ, nhưng xét về lâu dài, điều tốt cho cầu thủ cũng là điều tốt cho người hâm mộ. Những cầu thủ được nghỉ ngơi đầy đủ sẽ thi đấu hay hơn và ít chấn thương hơn. Huấn luyện viên đội tuyển Anh Thomas Tuchel từng dự đoán rằng những câu lạc bộ không dự Club World Cup mùa hè này, như Arsenal và Liverpool, sẽ có “lợi thế lớn” trong mùa giải tới. Cổ động viên Bayern Munich có lẽ cũng mong đội bóng của họ bỏ qua giải đấu này sau khi tiền vệ ngôi sao Jamal Musiala dính chấn thương nặng ở chân trong trận gặp PSG. Ngay cả với khán giả bình thường, những gì đang được chứng kiến cũng là phiên bản nhạt nhòa hơn của bóng đá đỉnh cao.

Nhưng đôi khi, ít lại là nhiều. Những người điều hành môn thể thao vua nên ngồi lại với nhau để xây dựng một lịch thi đấu — hoặc ít nhất là một khung lịch — với ít trận hơn nhưng chất lượng hơn.