Thất bại trong đầu tư vào các giải pháp thay thế cho nhiên liệu hóa thạch sẽ khiến chi phí chống biến đổi khí hậu ngày một tăng, và hành tinh trái đất ngày một khó sống.

Trong một báo cáo mới tuần này, Bloomberg NEF, nhóm nghiên cứu năng lượng xanh của Bloomberg, ước tính sẽ phải đầu tư khoảng 196 ngàn tỉ đô la Mỹ để chấm dứt phát thải khí cácbon vào năm 2050, như cam kết của nhiều nước - để tránh tình trạng khí hậu nóng lên sẽ hủy diệt nhiều xã hội. Không ai ngạc nhiên khi những hứa hẹn cho tới giờ chưa được hiện thực hóa bằng tiền bạc.

BNEF cho rằng đầu tư vào năng lượng xanh hàng năm sẽ phải tăng gấp ba lần lên 6,9 ngàn tỉ đô la Mỹ nếu chúng ta muốn có hy vọng đạt mức phát thải net zero vào năm 2050. Số tiền này bao gồm việc các chính quyền, doanh nghiệp và người tiêu dùng chuyển đổi hầu hết phương tiện chạy xăng hiện tại thành chạy điện, xây trạm sạc cho các phương tiện đó và thay thế nhiên lượng hóa thạch bằng điện gió, mặt trời, và các nguồn tái tạo khác, kèm theo lưới điện mới kết nối các nguồn đó.

“Khi tác động hữu hình của biến đổi khí hậu ngày một hiển hiện, khoảng thời gian để can thiệp với hiện tương ấm lên toàn cầu đang thu hẹp dần,” nhà phân tích của BNEF Nilushi Karunaratne viết trong báo cáo. “Nhưng vẫn còn cơ hội tạo ra thay đổi có ý nghĩa.”

Ước tính của BNEF thực ra là còn ở mức thấp so với tính toán của McKinsey cho thấy dịch chuyển xã hội khỏi nhiên liệu hóa thạch đòi hỏi mức chi hàng năm là 9,2 ngàn tỉ đô la Mỹ trong giai đoạn 2021-2050, tức tổng cộng 275 ngàn tỉ đô la Mỹ. Giống như BNEF, McKinsey cảnh báo rằng mức chi cao nhất sẽ là trong 15 năm tới.

Dù những con số đó lớn đến choáng ngợp, chúng vẫn là rất nhỏ so với chi phí phát sinh nếu không hành động. Hãng bảo hiểm khổng lồ Swiss Re ước tính biến đổi khí hậu không kiểm soát có thể gây ra thiệt hại GDP toàn cầu tương đương 23 ngàn tỉ đô la Mỹ mỗi năm, trong đó nền kinh tế Mỹ sẽ giảm 7% quy mô so với khi biến đổi khí hậu được kiểm soát, và các nền kinh tế phát triển nhiều khả năng sẽ thu hẹp 10% quy mô. Theo những thước đó đó, chi ra 200 ngàn tỉ đô la Mỹ trong 27 năm tới hóa ra vẫn rẻ.

S&P Global đã ước tính biến đổi khí hậu có thể khiến toàn thế giới mất đi 4% GDP hàng năm vào năm 2050. Tính toán đó đồng nghĩa chỉ 13 ngàn tỉ đô la Mỹ mất đi mỗi năm vì tổn thất kinh tế - nhưng vẫn nhiều hơn so với mức khoảng 7 ngàn tỉ đô la Mỹ cần chi ra để tránh các tổn thất đó. Và mất mát đặc biệt nghiêm trọng ở những nước đang tăng trưởng nhanh ở nam bán cầu, với Nam Á mất 15% GDP, Trung Á mất 7% và vùng châu Phi hạ Sahara mất 6%. 

Mục tiêu phát thải zero vào năm 2050 không phải là tùy tiện, mà là hy vọng tốt nhất để chúng ta có thể duy trì tình trạng nóng lên toàn cầu chỉ tăng ở mức dưới 1,5 độ C so với mức trung bình thời tiền công nghiệp. Vượt qua mức đó, những hủy diệt với hệ sinh thái hành tinh sẽ diễn ra ở cấp số nhân. Với tốc độ hiện giờ, trái đất sẽ nóng lên thêm 3 độ C, mức mà các nhà khoa học cảnh báo sẽ khiến nhiều vùng trên hành tinh không còn sống được.

Khó khăn khi thuyết phục giới chính trị gia và cử tri cam kết với mục tiêu net zero là những chi phí đắt đỏ nhất của tình trạng nóng lên toàn cầu sẽ phải vài thập kỷ nữa mới thể hiện rõ, trong khi hầu hết các khoản đầu tư để tránh một thảm họa như vậy cần ngay lập tức.

Giống như những người từng thấy việc tập thể dục, tiết kiệm để nghỉ hưu, hay ngừng xem thêm một tập bộ phim yêu thích nữa, thật khó khăn, con người là giống muốn hưởng ngay, bất chấp tương lai của họ lẽ ra sẽ hạnh phúc và phồn vinh hơn nếu trì hoãn một chút.

Nhưng biến đổi khí hậu đã gây ra nhiều thiệt hại với mạng sống và sinh kế vào năm 2023, sau khi trái đất chỉ ấm lên 1,2 độ C. Không quá khó để tượng tượng một thế giới mà những thảm họa khí hậu kinh khủng gấp bội hiện giờ. Làm tất cả những gì có thể để tránh một tương lai như vậy là hoàn toàn đáng giá, và cái giá sẽ chỉ càng tăng thêm nếu chúng ta càng trì hoãn.