Các ngôi sao nữ của Nike đang vượt mặt những đồng nghiệp nam tại NBA

Thương hiệu Jordan của Nike đã ký hợp đồng thiết kế giày độc quyền với nhiều vận động viên. Đây là hình thức hợp tác cao cấp nhất, cho phép các cầu thủ sở hữu giày và trang phục mang logo riêng. Một số người trong số đó là huyền thoại bóng rổ, như Kobe Bryant, Kevin Durant và LeBron James.

Tuy nhiên, trong những năm gần đây, thương hiệu này bắt đầu hợp tác với các tài năng trẻ hơn dù họ chưa đạt đến đẳng cấp tương tự. Ja Morant vướng rắc rối ngoài sân đấu khi bị NBA đình chỉ vì đăng video cầm súng lên mạng xã hội. Zion Williamson liên tục gặp chấn thương. Devin Booker thi đấu ổn định nhưng lại chơi cho một đội thiếu ổn định. Luka Dončić và Jayson Tatum từng góp mặt tại NBA Finals nhưng không để lại dấu ấn đáng kể.

Điều này không có nghĩa Nike đang gặp khủng hoảng. Công ty vẫn duy trì thành công với các dòng giày mang tên LeBron James và Kevin Durant, đồng thời đang hợp tác với Vanessa Bryant để tiếp tục phát hành dòng giày của cố danh thủ Kobe Bryant.

Tuy nhiên, mẫu giày nổi bật nhất năm nay lại không đến từ Nike mà đến từ Adidas. Đó là đôi giày AE1 mang tên ngôi sao Anthony Edwards của Minnesota Timberwolves. “Ant-Man”, cầu thủ có phong cách hài hước và thường xuyên thực hiện những cú úp rổ ấn tượng lẫn ném ba điểm chuẩn xác, đã trở thành gương mặt chính trong các quảng cáo dí dỏm cho dòng giày này. Vào tháng 5, Foot Locker cho biết AE1 là thương hiệu giày tăng trưởng nhanh nhất trong hệ thống bán lẻ của họ.

Một số thương hiệu khác cũng có lúc ghi dấu ấn. Shai Gilgeous-Alexander, cầu thủ của Oklahoma City Thunder và là MVP mùa giải, mang giày Converse tại NBA Finals. Tên tuổi lớn thứ hai trên sân là Tyrese Haliburton, người sở hữu dòng giày riêng với Puma.

Trong khi đó, Nike hiện đang có nhiều lý do để ăn mừng ở mảng bóng rổ nữ. Đây là một phần trong kế hoạch tái cấu trúc của tổng giám đốc điều hành mới Elliott Hill, người đang dẫn dắt công ty thoát khỏi tình trạng phụ thuộc vào chiến lược retro streetwear. “Chiến lược này hoàn toàn hợp lý, nhất là khi WNBA đang ngày càng phổ biến,” Beth Goldstein, chuyên gia phân tích ngành giày thể thao tại công ty nghiên cứu thị trường Circana, nhận định. “Thể thao nữ nói chung đang có tiềm năng tăng trưởng rõ rệt.”

Các ngôi sao WNBA gồm Sabrina Ionescu, A’ja Wilson và Caitlin Clark đều đã ký hợp đồng với Nike. Ionescu và Wilson góp mặt trong hai mùa giải vô địch gần nhất của WNBA. Clark, người được chọn đầu tiên trong kỳ tuyển chọn năm ngoái, được kỳ vọng sẽ sớm giành danh hiệu.

Ionescu, cầu thủ của New York Liberty, là lựa chọn đầu tiên tại kỳ draft năm 2020, và Nike đã ký hợp đồng với cô ngay trong đêm đó. Đôi giày đầu tiên mang tên cô, Sabrina 1, ra mắt vào năm 2023. Phiên bản tiếp theo, Sabrina 2, phát hành vào mùa hè 2024, hiện xuất hiện trên sân thi đấu nhiều hơn cả giày của Durant, Edwards, James và Steph Curry, theo dữ liệu từ KixStats.com, trang chuyên theo dõi các mẫu giày được cầu thủ mang trong trận đấu. Mẫu duy nhất phổ biến hơn là Kobe 6 Protro của Nike.

Wilson, trung phong của đội Las Vegas Aces, đã ký hợp đồng với Nike ngay trong đêm cô được chọn đầu tiên tại kỳ draft năm 2018. Thông thường, các cầu thủ trẻ ở cả NBA lẫn WNBA sẽ mang giày từ một dòng có sẵn, rồi sau đó mới nhận được thiết kế riêng. Tuy nhiên, vào tháng 4.2024, một tháng trước khi Wilson chính thức ra mắt dòng giày của mình, Nike bất ngờ công bố đã ký hợp đồng tám năm trị giá 28 triệu USD với Caitlin Clark. Đây là hợp đồng giày cá nhân lớn nhất trong lịch sử bóng rổ nữ. Điều này đồng nghĩa Clark sẽ nhanh chóng có dòng giày mang tên mình.

Động thái trên đã gây tranh cãi khi nhiều ý kiến cho rằng Nike đang quá ưu ái vận động viên da trắng thay vì các cầu thủ da đen. Khoảng 70% vận động viên WNBA là người da đen. “Tôi đã cảm thấy rất khó xử, bởi trong đầu tôi biết chắc mình sắp có dòng giày riêng, nhưng lại không có gì chắc chắn để chia sẻ,” Wilson nói với New York Times.

Nike không phản hồi trực tiếp các chỉ trích. Thay vào đó, Wilson tự công bố dòng giày A’One của mình bằng cách mặc áo hoodie in dòng chữ “of course I have a shoe dot com.” Đường link dẫn đến một trang web đăng hình ảnh cô đang thiết kế giày. Mẫu đầu tiên, ra mắt vào tháng 5, đã bán hết sạch chỉ sau vài phút. Trong sự kiện All-Star của WNBA tại Indianapolis, A’One là đôi giày được người lớn lẫn trẻ em mang nhiều nhất theo quan sát của phóng viên.

Hợp đồng với Clark là thương vụ được săn đón nhất trong lịch sử bóng rổ nữ. Cô đã gặp gỡ Adidas và Curry Brand của Under Armour. Chính Steph Curry cũng từng tham gia một số buổi giới thiệu. Tuy nhiên, cuối cùng Clark đã chọn Nike, đơn vị đã ký hợp đồng sử dụng tên tuổi và hình ảnh của cô từ thời còn học đại học. “Caitlin là cầu thủ số một của môn thể thao này,” chuyên gia tiếp thị thể thao Bob Dorfman nhận xét. “Cô ấy là biểu tượng, là hình mẫu mà tất cả các cô gái đều muốn trở thành. Chính vì vậy, tôi tin dòng giày của cô ấy sẽ bán chạy.”

Đôi giày mang tên Clark dự kiến ra mắt vào mùa xuân năm sau và đã được phát triển trong nhiều tháng. Một người có liên quan trực tiếp đến quá trình thiết kế, đề nghị giấu tên vì không được phép tiết lộ thông tin, cho biết Nike muốn phát hành sản phẩm ngay trước khi mùa giải 2026 khởi tranh vào tháng 5. Ban đầu, hãng đặt mục tiêu ra mắt vào kỳ nghỉ lễ cuối năm 2024. Tuy nhiên, việc thay đổi nhân sự cấp cao, chấn thương háng của Clark trong mùa giải này, và tiến độ sản xuất chậm đã khiến ngày phát hành bị lùi lại. Ngày 25.8, Nike chính thức công bố logo của dòng giày này, gồm hai chữ C lồng vào nhau.

Trong thời gian chờ đợi, Clark đang mang mẫu Kobe 5 Protro, lấy cảm hứng từ ba màu đỏ, xanh và vàng của đội Indiana Fever. Trên thị trường thứ cấp, đôi giày này hiện được bán lại với giá gấp đôi so với mức giá gốc là 190 USD. Một phối màu khác của Kobe 5, dựa trên danh hiệu Tân binh của năm mà Clark giành được, cũng sẽ được phát hành vào năm sau.

Nike không giữ thế độc quyền trong các hợp đồng với vận động viên WNBA. Cameron Brink, người được chọn thứ hai tại kỳ draft 2024, và Angel Reese, người được chọn thứ bảy, đều đầu quân cho các thương hiệu khác. Reese theo bước cựu danh thủ Shaquille O’Neal, cũng là cựu sinh viên Đại học Louisiana State, để ký hợp đồng với Reebok, nơi Shaq từng có dòng giày riêng.

Trong khi đó, Brink trở thành cầu thủ bóng rổ nữ đầu tiên ký hợp đồng với New Balance. Dòng giày của Reese dự kiến sẽ ra mắt vào tháng 9. Do mùa thu này chưa có mẫu giày mới nào từ Nike, sản phẩm của cô nhiều khả năng sẽ thu hút sự chú ý. “Vận động viên giờ là người nổi tiếng,” Goldstein nhận định. “Mạng xã hội giúp họ tiếp cận công chúng nhiều hơn bao giờ hết, nên ngày càng có nhiều người theo dõi họ.”

Câu hỏi đặt ra với Nike và các thương hiệu đang đầu tư vào bóng rổ nữ là: Họ có sẵn sàng gắn bó lâu dài không? Trước đây, Nike từng hợp tác với thế hệ vận động viên WNBA như Diana Taurasi và Elena Delle Donne, nhưng đã chấm dứt hợp đồng vào năm 2006 vì nhu cầu thị trường thấp.

Trong kỷ nguyên hiện tại, Puma là thương hiệu duy trì mối quan hệ bền vững nhất với vận động viên WNBA. Họ đã hợp tác với Breanna Stewart của đội New York Liberty và ra mắt dòng giày Stewie lần đầu tiên vào năm 2022.

Nhưng nếu sự phấn khích mang tên Caitlin Clark suy yếu thì sao? Liệu các khoản ngân sách tiếp thị có còn được duy trì? Nike đã không phản hồi yêu cầu bình luận về bài viết này.

Hiện tại, có vẻ như chưa có lý do gì để lo ngại. Nike vẫn đang nghiêm túc đầu tư vào bóng rổ nữ. Năm ngoái, hãng đã ký hợp đồng với ngôi sao của Đại học Nam California, JuJu Watkins, trong một thương vụ được ESPN mô tả là “một trong những hợp đồng quảng cáo giày đắt giá nhất trong lịch sử bóng rổ nữ.” Giá trị cụ thể không được tiết lộ, vì không ai muốn hợp đồng của mình bị đem ra so sánh với của Clark.

Watkins là hiện tượng của mùa giải 2023–2024 khi cô ghi nhiều điểm nhất trong lịch sử giải Division I với tư cách một tân binh. Tuy nhiên, cô sẽ cần thêm thời gian trước khi có thể sở hữu dòng giày riêng. Thậm chí, cô còn chưa đủ điều kiện để đăng ký tham dự kỳ draft WNBA cho đến năm 2027.